Bidaiak
Islandiarako bidaia proposamen bat (edo bi) #2
1. Eguna: Gullni hringurinn edo Urrezko zirkulua
Lehen atalean esan nizuen moduan azken zazpi urteetan Islandiak jasan duen boom turistikoa izugarria da eta horrek, inguru turistikoenak jendez lepo egotea ekarri du. Hala ere, onartuko dizuet bertan lehen aldiz aurten egon den jendeak esan didala ez dela nik diodana bezain besterako. Hau da, jende asko dago baina ez gogaikarria izateraino. Agian nire kasuan, leku berberak inguruan inor izan gabe ezagutu izanak gaur egungo egoera gehiegizkotzat jotzera eraman nau. Gehiago aurreko esperientziarekiko alderapenagatik beraz gaur egun bertan dagoen jende kopuru objektiboagatik baino.
Eta zergatik diot hau orain? Ba Urrezko zirkulua Islandia osoko zonalderik turistikoenetako bat delako (hobe kolpea lehen egunean jaso eta hurrengo egunetan lasaitasunaz gozatu). Zirkulu hau Reykjavíketik oso gertu dago eta egun bakar batean ikusteko hainbat leku zoragarri biltzen ditu. Izenak dioen bezala, zirkulu moduko bat da eta Reykjavíketik hasi eta bertan amaitzeko modua eskaintzen du bitan leku berdinetik igaro gabe.
Esan beharrik ez dago bai lehen txango honetan eta baita gaoinontzekoetan ere aipatuko ez ditudan leku zoragarrriak topatuko dituzuela bidean. Ez izan alper eta geratu burutik pasatzen zaizuen guztietan.
https://www.instagram.com/p/BXcpOMiAWdq/?taken-by=indezent
Þingvellir Parke Nazionala
Lehen ataleko bitxikerietan aipatu nizuen moduan, Þingvellir demokrazia modernoaren jaiolekua da. 930 urtean bertan bildu ziren Islandiako biztanleak eta guztia bozka bidez erabakitzen hasi ziren (Þ ingelesera Th bezala itzultzen dute eta gure Z baten modukoa da). Lekua ez zuten ausaz aukeratu Þingvellir leku magikoa baitzen ordurako. Dakizuen bezala plaka europar eta amerikarra elkartzen dira izotz eta suaren lurraldean eta bi plaka horien arteko tartea, bi zentimetro handitzen da urtero. Bertakoek dioten moduan, hemendik milaka urtera Islandia bi irla izango dira.
Bitartean, irla eder bat izaten jarraitzen du eta hain justu bi plaka horiek talka egiten duten puntuan kokatzen dira Þingvellir eta garai bateko Alþingia. Historiaz beteriko lekua da geologikoki bitxi zein zoragarria izateaz gain eta garai bateko islandiarrak bozkatzeko elkartzen ziren lekua Islandiako bandera batek zaintzen du gau eta egun.
Bertan eta asko urrundu gabe, eliza zahar bat, etxe tipiko multzo bat eta Oxararfoss ur-jauzia dituzue. Ibilaldi polita da eta merezi du. Gainera, bertako paisajean murgiltzen hasteko leku bikaina da.
https://www.instagram.com/p/BXdIu4ugBGs/?taken-by=indezent
https://www.instagram.com/p/BXdIfsmAkCp/?taken-by=indezent
https://www.instagram.com/p/BXdInBxgqD0/?taken-by=indezent
Geysir eta Gulfoss
Þingvelliretik atera eta aurrera jarraituta topatuko ditugu. Oso gertu daude bata bestetik eta pena merezi duten lekuak dira biak. Geysir, ondo pentsatu duzuen moduan geiser bat da. Islandia, dagoeneko ondo dakizuen moduan sumendi lurraldea da eta aireportutik Reykjavíkera bidean ziur kea ikusiko duzuela behin baino gehiagotan lurretik ateratzen. Magmak zirrizkuak bilatzen ditu lur azpitik ateratzeko eta lortzen duen lekuetan halako parajeak sortzen dira (batzuk besteak baino martzianoagoak ikusiko duzue). Hala ere, nahiz eta leku askotan ur gris lodi bat borborka ikusiko duzuen, ez omen da hain ohikoa geiserrak sortzea. Nik dakidala hauxe da Islandia osoko bakarra. Gutxi gorabehera pare bat minuturo lehertzen da eta zerbait esaterarren nahiko barregarria da beste 100-200 pertsonarekin batera noiz lehertuko zain egotea (guztiok kamera eskuan eta tonto aurpegiarekin). Aurten bertan izan ginenean izugarrizko zaparrada ari zen erortzen eta ezin izan nuen fundamentuzko bideo edo argazkirik atera. Horregatik, saretik lapurtu dut hau.
Gulfoss ur-jauzia ikaragarria da, sinestezina, txundigarria (foss hitz amaierak ur-jauzia esan nahi du). Natura zein handia den kontziente izatera eramaten zaituen horietako leku bat. Gogoan dut lehen egunetan errepide bazter guztietan geratzen ginela mendi, laku, erreka edo edozein ur-jauziren parean lekuaz gozatu eta argazki bat ateratzeko. Gulfoss ikusi ostean ordea, bisitariaren exijentzia mailak gora egiten du eta errepide bazterreko geldialdiak gutxitu egiten dira.
Esan bezala, ur-jauzi bat da baina Islandian sekula izan ez bazarete ziur beste ur-jauzi mota bat duzuela buruan. Txikiagoa ziur eta ur gutxiagorekin are ziurrago. Behin baino gehiagotan aipatu dizuedan boom turistikoa nabarmen ikusten da Gulfoss inguruan gainera garai batean parking txiki bat zegoen lekuan parking berriak agertu baitira. Horretaz gain, ur-jauziaz gozatzeko ibilbidea ere zainduagoa dago. Leku ezberdinetatik Gulfoss ikusteko aukera eskaintzen du gaur egun eta merezi du ibilbidea osorik egiteka.
https://www.instagram.com/p/BXdXKvVAP3q/?taken-by=indezent
Kerið
Geysir eta Gulfoss ingurutik hegoaldera jarraitu eta Reykjavik bidean Kerið topatuko duzue. Kerið lur gorriz inguratuta dagoen eta ur berdez beteriko krater bat da. Lehen egunetan ikusteko leku ederra da Islandiako paisajearen bakartasunaz kontziente izaten hasteko balio baitu. Hau ere nola ez, lur azpiko magma santuak sortutako elementu geografiko bat da. lehen aldiz bertan izan nintzenean autoa errepide alboan utzi eta oinez igotzen zinen. Gaur egun parking bat jarrri dute eta sarrera ordaindu behar da. Sarrera 400 krona dira eta hori hiru euro inguru. Erreferentzi hori bidaia osoan zehar erabili genuen prezioak gurera itzuli ahal izateko.
https://www.instagram.com/p/BXdXyy0gPMg/?taken-by=indezent
https://www.instagram.com/p/BXdXsXBAWbv/?taken-by=indezent
Hellisheiðarvirkjuneko Energia Geotermiko Zentrala
Aurrera jarraitu eta Reykjavikera iritsi baino lehenago topatuko duzue. Esan bezala Islandia sumendi lurraldea da, plakek talka egiten dute bertan eta horrek paisaje zein lurralde oso berezi bat eman die. Ondo baliatu dute gainera eta gaur egun erabiltzen duten energiaren %99,9a lurretik ateratzen dute. Horrek energia ia guztia bertan sortzea ekarri du eta ur beroa adibidez oso oso merkea da islandiarrentzat (hotza debaldekoa da eta ulertuko duzue zergaitik bertan egun batzuk igarotzean).
Islandiarrek oso barneratua duten zerbait da energia geotermikoaren erabilera eta ingurunearekiko oso arduratsuak dira. Horregatik eta herrialdea hobeto ezagutzeko oso gomendagarria da zentral honetako museoan sartu eta nola funtzionatzen duen ikustea. Energiaren sorkuntzaz gain, irlaren geologia eta historiaren inguruko hainbat datu ezagutu ahal izango dituzue bertan.
https://www.instagram.com/p/BYBeLfGgieU/?taken-by=indezent
https://www.instagram.com/p/BYBd34qgVGy/?taken-by=indezent
https://www.instagram.com/p/BYBd_UyAv2t/?taken-by=indezent
https://www.instagram.com/p/BYBeGJoAxCK/?taken-by=indezent
Laugardalslaug igerileku termal publikoak
Eta egun osoko txango baten ostean zer hobeto Islandiako bainu termal famatuak ezagutzea baino? Laugardalslaug igerilekuak Sundlaugavegur kalean daude Reykjavíkeko kirol eremuaren alboan. Igerileku publikoak dira eta hauek ere lurretik ateratako energiarekin berotzen dituzte. Euskal igerileku batekin alderatuta merkeak dira. Guk 7 euro inguru ordaindu genituen Beasaingoetan sartzeko 11 euro pasatxo ordaindu behar direnean (gurean baino merkeagoak diren gauza bakarra dira igerilu publikoak). Hala ere, aipatuko dizuet duela zazpi urte euro inguru ordaindu nuela sartzeagatik. Esan zigutenagatik, prezio igoera turista ardura zein errespetugabeen olatua gelditzeko neurri bat izan zen.
Eremu ikaragarri handia da eta gune ezberdinak ditu. Ur epeleko igerileku olinpiko bat, lasai egon edo jolaserako erabiltzen duten sakonera txikiko igerileku bat (haurrentzat jolasez betea eta txirrista zoragarri bat duena), ur beroko helduentzako igerileku txiki bat, 38, 40, 42 eta 44 gradutako putzu bana eta 0 gradutik gertu dabilen putzu txiki bat.
Lagun islandiar batek esan zigun moduan, Islandiako plazak igerilekuak dira. Urtean zehar hotza egiten du eta eguraldiak ez du laguntzen beraz jendea igerilekuetan elkartzen da lanetik irtetean gu tabernetan bezala.
Islandiarako bidaia proposamen bat (edo bi) #1
Bigarren aldiz izan naiz Islandian uda honetan eta esan dezaket lehen bidaiak utzitako arantza kentzeko aukera izan dudala bigarren aukera honetan. 2010ean joan nintzen lehen aldiz eta orduan bakarrik egin nuen bidaia. Bakarrik bidaiatzeak gauza on asko ditu baina ekonomikoki ez du ahalbideratzen auto bat alokatzea. Eta ahalbideratuko balu ere ez dakit oso gomendagarria izango litzatekeen, bakarrik auto batean joateak bakarrik bidaiatzearen gauza on gehienak baztertzen baititu. Bi lagun joatean autoa alokatu ahal izan dugu eta horrek askatasun osoa eskaini digu nahi genuena ikusi, nahi genuen lekuan geratu eta guk nahi bezala ibiltzeko.
Hala ere, ez naiz etorri blogera bakarrik edo lagunekin bidaiatzearen alde eta kontrako argudioak ematera. Helburua bi bidaia hauek eman dizkidaten bizipen eta esperientziak Islandiara bidaiatzeko gida batean gorpuztea izan da. Ez dut uste beste edozein gidatan topatuko duzuenaz gain beste ezer topatuko duzuenik bertan baina su eta izotzaren irlara animatuko bazina, bertan egin ahal izango zenituzkeen bi ibilbide proposamen topatuko dituzu bertan. Bertan ikasitakotik, bertako lagunek kontatutakotik eta hainbat gida eta liburutan irakurritakotik sortutako gida xume bat. Nahiz eta Euskal Herrian jaio eta bizi, lurralde zoragarri hartaz maiteminduta bizi den batek munduko ilusio guztiarekin idatzitako igida bat. Animatzen?
https://www.instagram.com/p/BXngdE2gzBQ/?taken-by=indezent
Bidaia proposamenekin hasi aurretik irla ezagutzeko modu edo bertara joateko motibazio ezberdinen inguruan aritu nahiko nuke.
MODUAK:
Bakarrik: Bakarrik joateko leku egokia da Islandia. Bertan topatuko dituzun arrisku bakarrak naturaren eskutik datoz eta arriskuko jarduerak egitera ez bazoaz (izotzetan eskalatu, glaziarrak zeharkatu edo arrisku kirolak orokorrean) azti ibili eta itsaslabar batetik jauzi ez egitearekin nahikoa da.
Bakarrik joanez gero bi aukera dituzu irla ezagutzeko (autoa alokatzen ez baduzu). Lehena zonaldetik zonaldera autobusez mugitzea da. Duela zazpi urte baina askoz linea gehiago daude eta ia egunero beraz aukera hoberena izan liteke duzun aurrekontuaren arabera. Lehen aldiz esango dizuet eta uste dut askotan errepikatu behar dudala: Islandia oso garestia da, oso.
Hala ere, lineako autobus hauek ez dira hain garestiak. Arazoa da autobus horiek hiri edo herri batera eramango zaituztela eta zonalde berri horretan ikusi beharreko gauzak ikusteko, beste autobus batzuk hartu beharko dituzula eta hauek bai, oso garestiak izaten dira (bidaia antolatuak dira ia).
Bakarrik bidaiatzeko bigarren modua auto-stopa da. Islandiarrek ohitura handia dute auto-stopa egiteko eta ohitura handia dute baita ere, auto-stopa egiten duen jendea hartzeko. Azken urteetan ordea, turismoaren booma ikaragarria izan da Islandian eta leku guztietan bezala, lehen bitxia zen moduan kanpoko norbait bertan ikustea, dagoeneko eguneroko kontua bilakatu da. Hori dela eta, ez omen dute lehengo maiztasunarekin auto-stopistarik hartzen. Hala ere, turistek baino gehiago hartuko zaituzte bertakoek.
Lo egiteko ere aukera ezberdinak dituzue baina merkeena Hostel international aterpetxeak dira (honek bakarrik edo lagunekin joateko balio du). Webgunean ikusi dezakezuen moduan irla osoan zehar daude eta Islandian hotel edo ostatuen prezioekin alderatuta oso ekonomikoak dira. Sukalde komunak dituzte eta horrek ere asko laguntzen du bidaiaren aurrekontua jaisterako orduan. Hori bai, udan topera izaten dira beraz zuen aukera hori bada komenigarria da aurretik hartzea (otsail eta martxo artean ahal bada). Gainera, nazioarteko aterpezale txartelarekin %15eko deskontua izango duzu guztietan.
Beste aukera bat nola ez, kanpin dendak dira eta egia esan leku askotan ikusi ditugu bai kanpinak baina baita denda jartzeko atondutako debaldeko zelaiak ere. Hori bai, ez joan Islandiara Quechua ziztrin batekin mesedez. Edozein fiordotan agertuko zara haize apur bat egiten duen lehen gauean.
Lagunekin: Autoa, zalantzarik gabe. Autoen alokairua oso garestia da baina merezi du diru hori aurretik xahutu eta irla askatasun osoz ezagutzeak. Gasolina ere ez da merkea (1,5 euro inguru litroa uda honetan) eta egia esan, hortxe joan zaigu gastatu dugun diruaren zatirik handiena.
Duela zazpi urte 4×4 autoak alokatzea gomendatzen zuten bai ala bai. Islandia 1 errepide nagusiak zeharkatzen du baina behin hortik aterata mendi bideak ziren gehienak. Eta ez dira hemengoak bezalako mendi bideak, auto txiki batekin ezinezkoa zen hortik igarotzea. Gauzak asko aldatu dira ordea eta gaur egun auto txiki batekin ia edozein lekutara iritsi zaitezke. Bide guztiak ez daude asfaltatuak baina gainontzekoen gehiengoa gravel road (txintxor bideak) dira. Auto txiki batekin arazorik gabe sartu zaitezke bide horietan baina ez, zenbakiaren aurretik F hizkia dutenetan. Horietarako bai, 4x4a behar duzu baina kasu egin, ez du merezi. Behin bakarrik gertatu zaigu 17 egunetan joan nahi genuen bide batera iristeko F errepide bat igaro behar izatea (eta 6.000 kilometro egin dizkiogu gure Chevrolet Spark txikiari). Dirua sobran baduzu, hartu 4x4a lasai. Beste hainbat turistekin lehian sartuko zara ea norena den handiagoa. Gaur egun ez zait beste arrazoi bat bururatzen 4×4 edo bigfoot bat alokatzeko.
Hala ere, bada beste aukera bat auto txiki edo 4x4ez haratago eta hori furgoneta edo autokarabanak dira. Modalitate honetan lotarako lekuak hartzea saihesten duzu eta egia esan leku ugari ikusi ditugu zonalde guztietan traste hauek utzi eta bertan lo egiteko. Aurrekontu eta gustu kontuak berriz.
Bidaia antolatua: Horrelakoak ere badira eta makina bat ikusi ditugu. Aukera bat da, zure kontu.
MOTIBAZIOAK:
Ez naiz motibazio transzendentalez ari, zure burua ezagutzera edo gaizki amaitu den harreman bat ahaztera bazoaz zure kontua da. Bidaia lurraldea eta bertako kultura ezagutzeko soilik egin nahi duzun edo beste zaletasun batek bultzatuta abiatu zaren da kontua. Arrantzale asko ikusi dugu bertan eta oso ohikoa omen da su eta izotzaren lurraldera ekintza hori zutabe nagusi moduan joatea. Horretaz gain, moto dezente ere ikusi ditugu. Gaur egungo errepideekin aukera polit bat izan liteke motozalea bazara.
Klasikoetan klasikoa ordea bizikleta da. Jende asko eta asko ikusi nuen bizikletan irla zeharkatzen duela zazpi urte eta are gehiago aurten. Pertsonalki oso gogorra iruditzen zait eguraldiagatik gehienbat baina tira, zuk zeuk ikusi.
Beste motibazio bat mendizaletasuna izan liteke. Ez dago ikaragarri mendi alturik Islandian (altuena Vatnajökull glaziarreko Hvannadalshnúkur da eta 2.110 metro ditu) baina kilometro gutxi eginda leku ikaragarriak ikusi daitezke. Hala ere, azken urteetan turismo boomarekin batera mendi istripuek gora egin dute eta bidaia mota hau egin nahi izanez gero, gida bat kontratatzea gomendatzen/derrigortzen dute. Mendizale esperimentatu askok izan dituzte istripuak gertutasunak ematen duen konfidantzaren erruz nahiz bertakoek behin eta berriz errepikatzen duten ez direla altuera askoko lekuak izango, baina arriskuak izan badirela eta beste leku batzuetan daudenen ezberdinak direla (sumendiak, glaziarrak, ura etab).
https://www.instagram.com/p/BX8OjKAAd4g/?taken-by=indezent
PROPOSAMENAK:
Hasieran esan dizuedan moduan bi bidaia proposamen egingo dizkizuet. Lehena, 2017ko udan guk egin dugunaren antzeko zerbait izango da. Nola ez, guk gaizki edo ez hain ondo egin ditugun gauzak aldatu edo konponduz (zerbaitetarako balio behar du esperientziak ala?). Lehen proposamen hau 18 eguneko bidaia baterako izango da eta bigarrena, 7 eguneko bidaia baterako. Ez daukat esan beharrik behin joanda merezi duela 18-20 egun hartzeak baina pertsona bakoitza, mundu bat da.
Gidaren bizkarrezurra 18 eguneko bidaia izango da eta bertan, gorriz agertuko dira 7 eguneko bidaiarako aukeratzen ditudan txangoak. Nola ez, berriz errepikatu dizuet txango hauek nire aukera pertsonala direla. Bidaia honetako motibazioa bakarra irla zoragarri hau ezagutu eta bertako kulturan apur bat murgiltzea duen batek eginiko aukeraketa. Beste zaletasun batek eramaten bazaitu bertara, hau ez da zure gida. Nahiz eta ziur baliagarri egingo zaizkizun hainbat datu edo proposamen.
https://www.instagram.com/p/BXdIRRKAvQs/?taken-by=indezent
Hasi aurretik, Islandiaren inguruko datu edo bitxikeria batzuk bota nahiko nizkizueke. Adibidez, islandiarrek Island esaten diotela. “Is” horrek izotza esan nahi du eta norvegiarrek jarri zioten kolonizatu zutenean (hortik Iceland ingelesa). Gorago aldiz, Groenland topatu zuten eta “Groen” horrek, berdea esan nahi du. Horrek ez du esan nahi bikingoek oso umore fina dutenik (edo bai), izen aukeraketa horrek bere zentzua baitu. Islandia kolonizatua zegoen daoeneko baina Groenlandia hutsik zegoen. Gauzak horrela, kolonoak bertara animatzeko “Groen” hori jarri zioten aurretik. Bai, engainatu egin zituzten.
Islandia Norvegiako erregeen esku egon zen urteetan zehar baina 1262an Kalmarreko Batasunean sartu ziren Suedia eta garai hartan iparraldeko potentzia nagusi zen Danimarkarekin batera. Gerora, Danimarkaren menpe egon zen 1944an Alemania naziak Danimarka hartu eta Alþingiak Islandiar errepublika aldarrikatu eta independentzia lortu zuten arte.
Eta zer da Alþingia galdetuko duzue? Ba 930ean gaur egun Þingvellirreko Parke Nazionala denean sortu zuten Islandiako parlamentua da. Bertan elkartu ziren lehen aldiz garaiko islandiarrak lege eta proposamenak guztien artean eztabaidatu eta erabakitzeko (esan gero bikingoak basati hutsak zirela…). Islandiarrek harrotasun osoz esaten duten moduan, bertan jaio zen demokrazia modernoa.
Hizkuntzari dagokionean Islandiarra hitz egiten dute. Hizkuntza eskandinaviarra da Norvegiarra, Daniarra edo Suediarra bezala baina lauen artean, ezberdinena da. Eta ezberdinena da, mendeetan zehar gutxien aldatu dena delako. Bertakoek esaten zigutenez, norvegiar bat eta suediar bat elkar ulertu daitezke espainiar bat eta italiar bat elkar ulertu daitezkeen moduan baina islandiarrari ulertzea gehiago kostatzen zaie. Arrazoia sinplea da. Islandia irla urrun bat da eta gainontzeko hizkuntza europarren kutsadura gutxiago izan du mendeetan zehar. Bertakoek harrotasunez esaten duten beste gauza bat, beraien hizkuntza garai bateko bikingoek hitz egiten zutenetik gertuen dagoena dela da. Badute beraz euskaldunok izan dezakegun hizkuntza propioaren harrotasuna eta gu bezala, arraroa badirudi ere, bere etorkizunaz beldur dira. Ingelesak indar asko du irlan eta herririk txiki zein hurrunenean ere edonork daki moldatzeko lain ingelesez hitz egiten. Kanpotik begiratuta eta gure egoeratik barregarria ere badirudi beldur horrek. Islandian islandiarra da hizkuntza ofizial bakarra eta horrek segurtasuna eman beharko lioke hizkuntzari etorkizunera begira. Hala ere, badituzte bere errezeloak eta zerbaitegatik izango da. Gogoratu 330.000 pertsona besterik ez direla bizi bertan eta kopuru horrekin kultur ekoizpenetan potentzia bat izatetik urrun dagoela islandiarra. Errealitate horrek kulturaren portzentaje handi bat ingelesez kontsumitzea dakar eta hortik islandiarren beldurrak.
https://www.instagram.com/p/BXk_0Jpg3Wu/?taken-by=indezent
Hizkuntza polita da belarrira islandiarra eta beste hizkuntza batzuk hitz egiten ditugunontzat hots ezezagunak ditu. Bitxikeria moduan eta supermerkatuan ondo geratzeko, hiztegi txiki bat prestatu dizuet bidaiari ekin aurretik:
Kaixo: Halló edo hæ (Hæ hori ingeleseko Hi baten moduan ahoskazten da ia-ia)
Mesedez: Vinsamlegast
Eskerrik asko: Takk
Bai: Já (Jau esaten dute, hor ikusten da benetako islandiarra zein den)
Ez: Nei
Egunon: Góðan daginn (ð hori gure d-a bezala ahoskatzen da)
Arratsaldeon: Gott kvöld
Gabon: Góða nótt
Agur: Bless
Eta konfidantz asko baduzue zuen buruan hurengo hau aurrekoen ostean jartzeko… Ene lagun: Vinur minn
Bitxikeriekin amaitzeko esango dizuet Islandiako txanpona Krona islandiarra dela eta gaur egun (2017ko iraila) krona bat 0,00788 euro direla. Hala ere oso diru gutxi ikusten da kalean jende guztiak txartela erabiltzen duelako. Gauza guztietarako, baita kafe madarikatu bat ordaintzeko ere. Gogoan dut joan nintzen lehen aldian gaizki begiratu nindutela supermerkatu pare batean diruarekin ordaintzeagatik . “Orain zure erruz bankura joan behar dut etxera joan beharrean” zioen begirada hark.
Ba horrelaxe amaitzen dira bitxikeriak eta hasten da bidaia. Prest maleta eta zakua? Bagoatz!
The Indezents 