Month: martxoa 2014
8 apellidos vascos, Mario Vaquerizo, Asier eta biok
Joder! Ba Wes Anderson eta bere zineak The Royal Tenenbaums ikusi nuen arratsalde tonto hartatik sortzen didan liluraz hitz egin behar nuen gaur The Indezents honetan baina 8 apellidos vascos madarikatu horrekin ematen ari diren murga dela eta (oso termino andaluziarra bide batez), putamierda iraingarri horretaz hitz egin beste aukerarik ez dut.
Bai, putamierda bat. Eta ez, ez dut ikusi, ezta beharrik ere. Aurreiritziak ditudala? Noski, zuk ez ezta? Algel Aldarondoren txio honekin erantzungo dizut.
Ahora el debate es: Si no te gusta ‘8 apellidos vascos’ eres un acomplejado. Si te ríes a tope eres ciudadano del mundo. Y mis cojones 33.
— Angel Aldarondo (@tipitto) March 18, 2014
Bai, aurreiritziak ditut, nireak. Eta zer nahi duzu esatea? Gustuko ditut. Trailerra ikusi dut eta hitz ematen dizut nahikoa dudala horrekin. Ikusi nahi duzu? Ados, ez zaitut kriminalizatuko horregatik eta ez dut zu torturatzeko grinarik (nahikoa tortura jasoko duzu filma hori ikusten duzun bitartean). Bakoitza libre da nahi duena gustuko izateko baina ez derrigortu ni filma hori ikustera “joder, ikusi arte hitzik ezin delako egin”.
Ez dut ikusi ez baina trailerrarekin nahikoa izan dut ikuspegi español batetik egina dagoela jakiteko. Eta ez dut negatiboki esaten, berdina esango nuke ikuspegi amerikar edo frantziar batetik euskaldunak parodiatzen dituen filma bategatik. “Ei! Gidoigileak euskaldunak direla, Vaya Semanitakoak!”. Tetetete, ados, gipuzkoarrak dira bai baina istorioa ez dago ez ikuspegi euskaldun batetik kontatua eta ez du euskal kulturaren erreferentziarik inondik inora.
8 apellidos vascoseko euskaldunak Mario Vaquerizo dira. Mariquita da eta mariquita zintzo baten gauza on zein dibertigarri guztiak ditu baina etxera iristean, emakume batekin ezkondua dago. Erregimen katoliko eta eskuinzaleari gustatzen zaion eta Espainian hain tipikoa izan den afeminatu entretenigarriaren papera betetzen du. Hau da, 8 apellidos vascoseko euskaldunek haiba la hostia esaten dute, 200 tonako hegaluze batek harramazka bat besterik ez die egiten, ez dute larrutan egiten, maitagarriak dira baina. Ez dute euskaraz hitz egiten (BBK Liveren twitterra dira. Esaldi osoa gaztelaniaz bota eta amaieran zorionak eta eskerrik asko jartzen dute) eta beraien erreferentzia kulturalak, nahiz eta propioak izan, imaginario espainiarraren barnean daude:” Gabilondo, Urdangarin, Zubizarreta, Argiñano, Igartiburu, Erentxun…”
El Paiseko artikulu honetan irakurri dut 8 apellidos vascos Euskadi dela, eta Espainiari, gustatu egiten zaiola. Ba barkatu, 8 apellidos vascos ez da Euskadi eta are gutxiago Euskal Herria. 8 apellidos vascoseko euskaldunak Espainian indarrean jarraitzen duen erregimen katolikoapostolikoromanoliberalak nahi lituzken euskaldunak dira. Bere berezitasunak dituen baina azkenean, Espainiarra dela onartzen duen herri bat.
Asier ETA biok ikusi nuen igandean eta ikaragarri gustatu zitzaidan. Oso baliagarria iruditu zitzaidan Aitor Merinok eginiko hausnarketa. Asier idealizatu bat saldu nahi die bere Madrilgo lagunei baina dokumentala egiten ari dela, Asier hori gezurrezkoa dela konturatzen da. Aitorrek, ezin ditu Asierrek esaten edo egiten dituen gauza batzuk justifikatu, ezin die garrantzia kendu eta laguna, Madrildarrei lazo eta guzti saldu. Identifikatua sentitu nintzen oso Merinorekin prozesu mental horrekin eta Euskal Herriak oso bereak dituen arantzak dituela konturatu nintzen. Eta baita maila horietara iritsi gabe ere, espainiarrentzat (ez guztientzat) gure hizkuntza, kultura eta etorkizunaren jabe izan nahi izatea ere, ezikusiarena egin beharreko arantza bat delako.
“Jarraitu ezazu nirekin baina izan zaitez gehiago nire anaia bezalakoa mesedez”. Horrela ez goaz inora maitia.
Finlandia (1. atala) – 1.5
Gogoan dut umea nintzela etxeko egongelan zegoen Larousse entziklopediko Ante – Bapti bigarren alearekin jolasean pasatzen nituela larunbat goizak. Apalaren azpian zegoen kutxara igo eta altxor baten moduan jaisten nuen kalera ematen zuen atearen ondoan zegoen mahai borolobilera. Eseri eta “Banderas nacionales” atalaren hasieran irekitzen nuen. Bandera zalea nintzen. Orain ordea, banderetan pentsatzean, Dut eta Martxel Mariskalen Haize eza kantuaz gogoratzen naiz beste ezertaz baino gehiago. Banderen partaidetza zentzua atsegin nuen. Munduan zehar beste haur bat zegoen bere etxeko mahai borobilean eserita, bere herrialdeko bandera ikustean nik ikurrina ikustean sentitzen nuen berbera sentitzen zuena. Agian, herri bat gehiago besterik ez garela kontura arazteko balio izan zidan horrek nahiz eta, aldi berean, gure partikulartasunak defendatu beharrean gaudela erakutsi. Ez dut uste orduan horretan pentsatzen nuenik…
Oso bakezalea dirudi joko honek baina azkenean bandera haiek guztiekin izugarrizko txapelketak antolatzen amaitzen nuen. Zortzi folio zeloz lotu eta Munduko Futbol Txapelketako koadro bat marrazten nuen. Bertan, hirurogeita lau talde sakabanatzen nituen supermodelo edo jokalari mitikorik gabeko zozketa baten ostean. Kopuru nahiko altua zen munduko txapelketa baterako baina helburu nagusia ahal bezain bandera gehien marraztea izaten nuen. Banan-banan, herrialdearen izenaren ondoan, zegokion bandera marrazten nion eta astero, bandera ezberdinak aukeratzen nituen lehiarako. Beno, Guztiak ez. Baziren sei beti errepikatzen zirenak; Ikurrina alde batetik, eta Norvegia, Suedia, Finlandia, Danimarka eta Islandia bestetik. Ez dakit koloreek edo gurutze desorekatuek zuten errua, baina ikaragarri gustuko nituen iparraldeko bandera haiek.
Gerora, bandera haiekiko maitasunak eta klaseko ilehori bakarra izateak bikingoen kulturarekiko interesa ere piztu zidaten. Behin baina gehiagotan esan izan dut txantxa artean inguru haietako baten batek duela mende asko Beasain Mendin botatako larrualdi baten ondorengoa naizela… Zergatik ez?
Egongelako munduko kopa haien erruz edo haiei eskerrak, munduko bandera gehientsuenak gogoratzen ditut oraindik.
Jakin-mina duenarentzat, lehiak dado baten bidez erabakitzen nituen.
Horrela doa Finlandia orain arte.
Eta horrela, Finlandiako Non-Original Soundtracka.
Lehen muxua bi ezezagun euskaldunen artean
Azkenaldian bideoetarako makina bat ideia izaten ari gara baina guztiak ez dira egingarriak arrazoi ezberdinengatik. Aktoreak edo baliabideak falta zaizkigulako alde batetik eta efektu espezialak gure trebetasunen artean ez daudelako bestetik.
Horregatik, blog honetan kategoria berri bat sortu beharrean ginela ikusi dugu. “Ezerezean geratzen diren harrikarak” izango da bere izena, ongi etorri. Lehena, gaur dakarkigun hauxe duzue eta pasa den astean ezagun egin den (oraindik arrazoia ulertzen ez badugu ere) bideo honen euskal parodia izango litzateke.
Pantaila beltza. “A FILM BY THE INDEZENTS” agertzen da bertan. Ondoren, azalpen bat: “Bideo honetarako boluntario bila ibili gara zazpi probintzietan baina bi besterik ez ditugu topatu. Sentitzen dugu.”
Fondo zuri batean eta zuri beltzean, neska eta mutil bat ikusten ditugu, deseroso. Alde batera eta bestera begiratzen dute bestearen begirada saihestu nahian eta bietako inork ez du ezer egiten. Kamera atzean dagoena da hitz egiten lehena.
KAMERA: Bueno, ba hori, hasiko zarete muxukatzen?
Neskak “¿pero que me estas contando?” aurpegiarekin begiratzen dio eta mutila ordulariari begira hasten da.
MUTILA: Eske ni oraintxe gaizki harrapatzen nauzu… Botea jarri berri dut koadrilakoekin eta… – kanpora seinalatuz.
Kortea
Biak berriz kamera aurrean. Mutila zerura begira dago.
NESKA: Beno, nola izena duzun jakin beharko dut behintzat ezta?
MUTILA: Aitor baina lagunek Txato deitzen didate.
NESKA: Eta zergaitik Txato?
MUTILA: Eta zer axola dio! Musu eman behar gara edo zer?
NESKA: Hombre, ba hola zein zaren eta zure bizitzarekin zer egiten duzun jakin gabe…
Kortea
Biak kamera aurrean besoak gurutzatuta eta beste aldera begira
KAMERA: Joder! Esan dizuet ba zertarako zen! – Biek ezetz esaten dute muturra estututa.
Kortea
Mutila eta neska kamerari begira
MUTILA: A ver, benetan, hamar euro jarri ditut eta ez dakit non dauden.
Kortea
Bata besteari begira daude lehen aldiz. Mutila gerturatzen hasten da.
NESKA: Baino bueno – ia gainean duenean – lan egiten duzu edo zerbait?
Mutilak buelta ematen du pazientzia galduz.
Kortea
Neska mobilarekin jolasean ari da
MUTILA: Gainera, ez dakit asmatuko nukeen. Behin bakarrik egin dut eta oso mozkortuta negoen…
Kortea
Biak nazkatzen hasita
NESKA: Ba ez dakit zertan ari garen hemen…
MUTILA: Ni txupito batera gonbidatuko nindutela esan didatelako etorri naiz…
KAMERA: Joder!!!
Kortea
Neska mutila goitik behera analizatzen ari da
KAMERA: orain bai?
NESKA: Ez dakit ba, txintxoegia ematen du…
KAMERA: Aaaaaahhh…
Kortea
Mutila kamerara gerturatu da mobila eskuan
MUTILA: Beida, hor ondoan happy hour bat omen dago asique ni banoa. Hala, ondo pasa – eta joan egiten da.
Neska kamerari begira geratzen da eta begirada aldatzen du. Badirudi kamera gustatzen zaiola.
NESKA: Eta biok egiten badugu?
Isilune baten ostean, kamera atzetik irteten da. Neskara gerturatzerako honek behatza altxatzen dio.
NESKA: Kieto kieto kieto! …kamarita txolin horrekin ibiltzeaz gain beste zerbait egingo duzu ezta?
Pantallazo beltza, kredituak eta amaiera
Interesaturik egongo balitz, aktoreen bila gabiltzala zehazten dugu. Animatu ezkero, badakizue non gauden.
Fondoko musika nola ez, Sokoren We Might Be Dead By Tomorrow izango da
Finlandia (Non-Original Soundtrack)
Oso garrantzitsua da musika Finlandian eta horrela erakusten du Txominek ia ahoa irekitzen duen bakoitzeko. Horregatik, Online nobelan zehar agertzen den musika nolabait bildu beharrean nintzela erabaki nuen argitaratzen hasi aurretik. Spotify zerrendetan pentsatu nuen lehendabizi (eta prestatuko ditut atal bakoitzaren amaierarako) baina azkenaldian, bideokliparekin lantzen ari naizen lotura dela eta alde batetik, eta eta erosotasunagatik bestetik, Youtuben ere Finlandian ageri diren kantuak biltzen joatea erabaki dut.
Zatitxo bat argitaratzen dudan bakoitzean bertan ageri diren edo pasarteak iradokitzen dizkidan kantuak gehitzen joango naiz helbide honetan bertan. Gozatzea espero dut. Hemen dituzue orain artekoak:
Finlandia (1. atala) – 1.4
Suncamp handia bizkarrean eta Quechua txikia eskuineko sorbaldan, “A ze pisua duten… Bi aste horrela? Baja eskatu beharko dut lanera itzultzean…”. Hankarekin atea erdizka ireki eta zeharka sartzen saiatu zen, Suncampa atean trankatu zitzaion. Geltokitik ateratzen ari zen emakume batek laguntzeko keinua egin zion baina orpoarekin ateari kolpe bat eman eta atetik sartzea lortu zuen ahal izan zuen duintasun guztiarekin.
Trenbidearen azpiko igarobidetik pasa eta bere trena hartuko zen nasara iritsi zen Txomin. Zortea izan zuen eta eskailerak igo bezain pronto topatu zuen eserlekuan ez zegoen inor. Metalezko banku gorri “erosora” bota zituen bere bi bidaia kideak “Bai, zuetaz potrotaraino bukatu behar dut”.
Eserlekuan eseri eta aldamenetara begiratu zuen. Makina bat jende zebilen geltoki txikian zehar. Pare batek aurpegian idatzita zeramaten lanera bidean zirela baina gainontzekoek oporretara abiatzeko itxura osoa zuten, Txominek bezalaxe. Giro alaia sumatzen zen Zumarragako geltokian abuztuaren hiruaren goiz hartan. Ordularira begiratu eta trena iristeko ordu laurden falta zela ikusi zuen. Motxilatik iPoda atera eta bidaia handi honetan entzungo zuen lehen diskoa zein izango zen erabakitzen hasi zen.
Musikarako zaletasun ikaragarria zuen Txominek, apur bat frikia izatera iritsi arte. Zer demontre? Oso frikia! Ezagutzen zuen pertsona bakoitzari kantu bat oparitzen zion eta! Ez zien hartzaileei ezer esaten baina bere buruan “Honentzat, kantu hau” pentsatzen zuen. Pertsona bakoitzak bere doinua zuela defendatzen zuen beti. Itxura edo izaerek ere bere melodia zutela eta egunerokotasunean ezagutzen zuen jendeari, berea biltzea gustatzen zitzaion.
Nerabezaroan hainbat musika taldeetan aritu zen kafrearena egiten Txomin. Instrumenturik jotzeko gaitasunik ez zuen sekula izan baina kantari moduan… Beno, moldatzen zen. Kantua ez zen bere dohainetako bat baina eskenatoki gainean mugitzen zekien eta ederki pasatzen zuen gainera. Hogeita bi urte bete zituen egunean ordea, musika uztea erabaki zuen. Edo berak esaten zuen moduan, “Musikak utzi ninduen ni”. Harrezkero musika entzun, bildu eta musikaz idaztean jarri zituen bere indar guztiak. Inork gutxik irakurtzen zuen bere blog malapartatua baina Txomini ez zitzaion axola. Munduko webgunerik garrantzitsuena izango balitz moduan idatzi eta zaintzen zuen artikulu bakoitza. Musika maite zuen baina are gehiago idaztea eta artikulu haiek, bi maitasun horiek uztartzeko aukera eskaintzen zioten.
Arcade Fireren azken lana bero-bero zuen iPodean baina disko harren lehen entzunaldirako denbora gehiago behar zuela erabaki zuen. Azkenean, Fanfarloren Reservoir izan zen hautatua. “Nola demontre sortu daiteke halako zerbait debut lan batean? Ez dut uste disko honetaz sekula nazkatuko naizenik…”
I’m a Pilot amaitzen ari zela aldameneko bankuan kontu-kontari zebiltzan bi neskek tranzetik atera zuten Txomin. Bost maleta zituzten bien artean eta bostak ziren Txominen Suncampa baina handiagoak “Zer demontre eramango ote dute emakumeek maletetan… Espero dut hauek ere hegazkin baten bila ez joatea oporretarako dirua maletak fakturatzen xahutuko dute bestela”. Ondoan, gizon bat ikusi zuen maleta txiki gurpildun batekin, “Hau hondartzara doa fijo!” Hamar gradu inguru, xirimiria eta tipoa koadrodun bermuda zuri-beltz eta mahuka motzeko kamiseta zuri bat jantzita. “Gutxienez Ibizara… Beach Houseren edozein honentzat… Konjunto elegantea ikusita, Zebra adibidez” Bat-batean, oihuka hasi zen tipoa maleta askatu eta bi besoak altxatuz. Trenbidearen beste aldean bere lagun bat agertu zen eta hark ere tontoarena egiten erantzun zion. Bazirudien oporretarako arropa batera erosi zutela “Hoik dittuk piurak…“. Trenbidearen igarobidean barrena murgildu eta iristean besarkada gozo bat eman zioten elkarri “Nik uste hauek lagunak baino gehiago direla…“ .Ipoda itzali eta Islandiako esperientzian zehar produktiboen suertatuko zitzaion liburua atera zuen Quechua txikitik; Español – Inglés, Inglés – Español Collins Hiztegia.
Inorri onartu ez bazion ere, beldur apur bat sortzen zion bere ingeles maila penagarriak aurretik zuen bidaiari zegokionean. Komunikaziorako erraztasuna zuen Txominek txikitatik baina horrekin bakarrik ezin daiteke miraririk egin. Txominen ingelesa eskolan ikasitako gutxira eta kantuen izenburuetara mugatzen zen eta horrekin soilik, oso zaila izan behar zuen behar den bezala komunikatzea. Sekula ez zuen ikasketekin arazorik izan baina ingelesa eta matematikak bere kryptonita izan ziren beti. Haurtzaroan higuina sentitu zuen bi ikasgai hauengatik eta ez zuen sekula ezer egin hori aldatzeko, “Erroak kalkulatzeko kalkulagailuak eta ingelesez komunikatzeko… Google Translator!” esaten zuen beti.
Hiztegi nahiko ona zuen baina ez zen gai esaldiak eratzeko. Bere azken ingeles irakasleak esan zion bezala, “adreilu mordo bat dituzu baina zimenduak falta zaizkizu”. Gauzak horrela, westernetako indioen moduan hitz egiten zuen eta segurtasun gehiago izateko, beti orainaldian. Hori bai, ez pentsa ingelesa hitz egiteak lotsa ematen zionik. Ezta gutxiago ere! “Ez dago ezer garrantzitsurik rock kantu batean esan ez denik!”
Hiztegian reserva nola esaten zen begiratzen ari zen bitartean Eneritzi oporretan Islandiara bakarrik joan behar zuela esan zion egunaz oroitu zen:
-Eta nola demontre komunikatu behar zara?
-Ez dakit ba, moldatuko naiz… – erantzun zion Txominek barre algaren artean.
Eneritzek zulo txiki batetik gustura ikusiko lukeela aitortu zion Txomini barrezka. Berak ordea, zulo txiki batekin, ez luke sekula nahikoa izango Eneritz ikusteko…
Eneritz burutik kendu nahian hiztegi txikitik begirada altxatu eta bere inguruan jendea mugitzen ari zela konturatu zen. Bartzelonara eramango zuen trena iristen ari zen.
Orain arte, horrela doa Finlandia.
Kafesnea berotzen hasi eta barazkiekin musika egiten amaitzen duzunean
Kantu honekin ezagutu nuen j.viewz musikaria orain bi urte edo. Ikaragarri gustatu zitzaidan eta Jonathan Dagan izen-abizenekin 1982an Israelen jaiotako tipo honen inguruan informazio gehiagoren bila hasi nintzen. Hainbeste gustatu zitzaidan rivers and homes kantuak ,2011an kaleratu zuen diskoari izena ematen zion eta azken hori, bere bigarrena zela jakin nuen. Lehendabizikoak Muse Breaks izena zeraman (oso euskalduna) eta 2005ean argitaratu zuen.
Kostatu bazitzaidan ere, lortu nuen lanak eskuratzea (bide ilunetatik nola ez) eta gehienbat bigarren diskoak erakarrita, kopia fisikoaren bila jo nuen. Ez nuen ez amazonen eta ezta discogs edo fnac-en topatu eta asko harritu ninduen egia esan. Bai musika zein ekoizpen aldetik lan borobila iruditu zitzaidan eta azkenean, garai hartan disko hori eskuratzeko modu bakara, bere webgunea zela ikusi nuen. Hala ere, ordurako erabakia nuen ez nuela CDrik berriz erosiko (salbuespen oso zehatzekin) eta binilorik ez zuenez, kopia digitalarekin geratu nintzen.
Ahaztua nuen dagoeneko j.viewz Brooklyndarraren lana baina askotan gertatzen den bezala, eta oso ondo azaldu ezin baduzu ere, egun batean entzun zenuen kantu hartaz oroitzen zara, zigarro bat erretzen, ogia mozten edo kafesnea berotzen ari zarela. Pare bat egun daramatzat bere kantuak youtube bidez entzuten eta bideoklip ederrak dituela ikusi ahal izan dut. Beraien artean, esperimentu, lankidetza zein bitxikeriak topatu ditut eta horietako batetik, gaurko post honen izenburua.
Beste batzuen artean José González suediarrak bertsionatu zuen Massive Attack mitologikoen Teardrop kantua dakarkigu bideo honetan baina oso modu bitxian exekutatua. Barazkiekin bai, barazkiekin. Ez dut uste musikaren mundua edo norabidea aldatuko duenik eta ezta ezer berririk asmatu duenik ere baina aitzakia perfektua iruditu zait ostegun alu hau alaitu eta j.viewz The Indezents honetara ekartzeko.
PD: Kantu batez gogoratzeak beste kantu batera eramaten zaitu eta azken horrek beste batera. Azken bideo honekin, saihestezina egin zait The Suicide of Western Culture bikote kataluindarraz gogoratzea hauek ere, oso tramankulu bitxiak erabiltzen baitituzte beraien musika garatzeko. Beste egun batean eskainiko diet agian post bat. Bitartean, hemen duzue aurrerapen eder bat.
Finlandia (1. atala) – 1.3
Inbentarioa amaitu eta bi motxilei begira geratu zen zutik ohe ondoan. Bi fardel horiek izan behar ziren bere bidaikide bakarrak aurretik zituen hamabost egunetan. Islandiara bidean zen eta ezin zuen sinetsi. Ezin zuen sinetsi behingoz bere bizitzan bere kabuz zerbait egiten ari zenik.
Ohe ondoko tiradera ireki eta amak hamasei urte zituela institutuarekin Amsterdamera joateko oparitu zion larruzko zorroa hartu zuen. Gerrikoari lotu eta galtzen azpian joaten den horietako bat zen. Bakarrik ekin behar zion bidaiari eta badaezpada ere dirua eta dokumentazioa bi leku ezberdinetan gorde nahi zituen “Bazpadaere…”. NANa diru-zorroan eta pasaportea eta ehun euro ezkutukoan.
Zorroa bere lekuan sartu, Suncamp handia bizkarrera bota eta Quechua txikia ohetik altxatzen ari zenean aita atetik sartzen entzun zuen. Berak eraman behar zuen Zumarragako geltokira autoan.
Une hartan, etxekoei Islandiara joateko erabakia azaldu zien eguna etorri zitzaion burura. Negar ederrak bota zituen amak. Hala ere, hori ez da arduratzekoa Lisa Simpsonen lagun saxofonista hil zenean ere negar egin baitzuen… Iluntze batean esan zien, afaltzen hasi aurretik. Etxeko laurak zeuden mahaiaren inguruan eserita eta ahots astunez jakinarazi zien berria erabaki garrantzitsuak komunikatzen diren bezala prentsaurreko baten moduan ia-ia. Aita haserretu egin zen eta anaia barrez lehertzen hasi – Joder! Seriotasun horrekin armariotik atera behar hintzela pentsatzen nian – momentu hartan isilik egoteko keinua egin zion modu txarrez Txominek anaia txikiari baina gerora, eta sekula onartu ez bazion ere, asko eskertu zion berria halako arintasunarekin hartzea. Aitak ez zuen ezer ulertzen – ¿Sólo? ¿A Islandia? ¿Para qué? – eta amak bere esaldi antologiko haietako bat bota zion malko artean: “Soldaduska falta zaik! Lehen mutilak soldaduskara joaten zituan gizon egitera, orain beste zerbait falta zaizue!”. Barrez hasi ziren orduan bai Txomin eta baita anaia Martin ere. Islandiara eramango zituen motxilei begira zegoen une hartan ordea, amak uste zuena baina arrazoi gehiago izango ote zuen galdetu zion bere buruari.
-Bueno, Txomin. ¿Preparado?
-Si aita. Vamos.
Etxekoak bina musuz agurtu eta amari herriz mugitzen zen bakoitzean deituko zuela hitz eman zion. Negar malkoka agurtu zuen amak anaiak barre konplizez begiratzen zion bitartean –Disfrutatu! – esan zion. Ez zen hitz askokoa Martin baina gutxitan esaten zituen alferrik. Oso ezberdinak ziren biak baina hala ere, oso ondo moldatzen ziren.
Motxilak autoan sartu eta Zumarraga aldera abiatu ziren aita eta biak. Ez zuten hitz askorik egin bidean eta Txominek jakin bazekien arduratuta zegoela bere semeak burutu behar zuen periploarekin. Egia esan, bera ere arduratuta zegoen aurretik zuen abenturarekin eta lehen aldiz atzerrira bakarrik joateak beldur apur bat ere ematen zion. Ez zen ordea hori barruan zuen gauza bakarra. Hankako hatz puntetatik buruko azken ilera arte zeharkatzen zuen zirrara bat sentitzen zuen eta horrek, beldur guztiak desagertarazten zituen. Gainera, mundu osoko kriminalitate tasa baxuenetakoa zuen herrialde batera bidean zen, “Mesedez!”
Zumarragako geltoki kanpoan dagoen aparkaleku zabalean autoa utzi eta motxilak maletategitik atera zituzten. Aitak Suncamp handiari lotuta zegoen zakuan jarri zuen arreta eta apurtutako gakoa heldu zuen Txomini begira – Sí, se me ha roto – erantzun zion garrantzia kendu nahian. Aitak amore ematen duenaren begirada batekin erantzun zion. “Si se te ha roto hasta esto ¿qué coño vas a hacer solo en Islandia?” edo halako zerbait pentsatzen arituko zela pentsatu zuen Txominek. Kontuz ibiltzeko esan zion aitak, noizean behin deitzeko, eta mezu elektronikoren bat ere bidaltzeko, egunero begiratuko zuela posta. Baietz erantzun zion guztiari Txominek eta bi musu eman ondoren, bi fardelak gainean zituela urruntzen hasi zen – Ondo pasa! – bota zion aitak eta Txominek irribarre batekin erantzun zion bere bidean etenaldi bat eginez. Gutxitan hitz egiten zion euskaraz aitak eta guztiak oroitzen zituen Txominek. Gutxi izan zirelako agian, edo une garrantzitsuetan esanak izan zirelako ziurrenik. Mark Knopflerren Sailing to Philadelphia kantua etorri zitzaion burura. Ez zekien zergatik baina kantu hark bere aita gogoratzen zion beti, eta alderantziz. “Hori da bere doinua”.
Orain arte, horrela doa Finlandia.
Minutu eta hogeiko elkarrizketa bat euskal filmen izenburuekin! Beno, saiatu gara behintzat…
Orain dela astebete edo bideo bitxi honekin egin nuen topo facebooken. Bertan, Filmeetako izenburuak erabiliz soilik hiru minutu pasatxoko elkarrizketa bat garatzen dute. Ideia ona iruditu zitzaidan baina bideoa ikusten ari nintzela, saihestu ezin izan nuen galdera bat etorri zitzaidan burura. Eta halako zerbait egingo bagenu euskarazko filmeekin?
Milaka dira ingelesez zein gaztelaniaz eginiko filmak eta uzta oparo horretan ez da hain zaila ere zentzuzko elkarrizketa bat garatzeko izenburuak bilatzea. Euskaraz ordea?
Galdera berbera Artolari plazaratu nion eta konturatzerako eta twitterren jasotako laguntzari esker, gidoia idatzita genuen arratsalde batean. Jatorrizko bideoaren omenez edo, elkarrizketa jatetxe batean grabatzea erabaki genuen eta horretarako Garbiñeri deitu genion: Utziko al diguzu bideoa Irizarren grabatzen? Baiezkoa erantzun zigun asko pentsatu gabe eta orduan, bertan agertuko zen zerbitzari bat behar genuela aitortu genion: Axola al zaizu bideoan agertzea? Behin eskuak zikinduta hori ere egingo zuela erantzun zigun baina oraindik bazen zerbait gehiago: Esaldi pare bat esan beharko dituzu… Betiko moduan lagunak ondo zaintzen.
Larunbat goizean grabatu genuen eta bi ordutan amaitu genituen lanak. Paella on bat bazkaldu eta bideoa editatu genuen. Dokumentalak, TV mobiak eta marrazki bizidunak kanpoan uztea erabaki genuen eta edizio lanetan ari ginela aukeratutako batzuk jatorrizko bertsioan gaztelaniaz grabatu zirela jakin genuen. Hala ere, hemen duzue emaitza. Egia esan, guk geuk ere ez dugu oso garbi elkarrizketa zentzudun bat garatzea lortu ote dugun. Zer diozue?
Minutu eta hogeiko elkarrizketa bat euskal filmen izenburuekin from The Indezents on Vimeo.
Gidoia, irudia eta edizioa: Jon Artola eta Mikel Alvarez
Aktoreak: Jon Artola, Mikel Alvarez eta Garbiñe Irizar
Eskerrak: Irizar Etxea (taberna) eta Goierri Telebista (tripodea)
Autotik eta burutik atera ezinik nabilen bi disko: A ala B eta Llamp de Déu
Nahiko lasai nabil azkenaldian musikari dagokionean. Baretu edo beste zerbaitetan kontzentratu ahal izateko besterik ez dut musika entzuten eta joera horren froga garbia da azken astean gehien entzun ditudan diskoak London Grammar-en If You Wait (debut lana WTF! Gaur egungo mukizu hauekin beldurtzen hasia naiz…) eta Ásgeir-en In The Silence direla.
Autoan sartu eta Goierritik ateratzean ordea (Goierri Irratia Zumarraga eta Tolosa artean bakarrik entzuten da…), orain ez hainbesteko rock-zale amorratuak hartzen nau. Bi astean behin edo CD berri bat prestatzen dut autorako eta badira bi disko indartsu zein zoragarri azken nahasketa guztietan sartu direnak. Eta martxa honetan, sartzen jarraituko dutenak. Ez dakit zenbat aldiz entzun ditudan eta ez naiz oraindik nazkatu (ez dakit sekula nazkatuko ote naizen…).
Lehena, Euskal Herrian aski ezaguna den talde batena dugu eta bigarrena, tamalez hain ezaguna ez den bikote kataluinar batena. Ea post honek injustizia hori konpondu eta unibertsoarekin adiskidetzen laguntzen nauen.
Zer esan? Makina bat kritika idatzi dira lapurtarren lan honen inguruan, makina bat irakurri ditut eta oraindik ez dut ezer txarrik topatu. Lehen diskotik jarraitzen ditut eta nire talde kuttunetako bat dela onartu beharrean naiz. Lehen bi diskak kolpez sartu zitzaizkidan barreneraino (Anthology eta Willis Drummond). Hirugarrenak aldiz (Instanteak), entzunaldi pare bat gehiago behar izan zituen. Gaur egun, aurreko biak bezain beste maite dut. Gauzak horrela, laugarrena aterako zutela jakin nuenean, ez nuen gutxiago espero izan. Espektatiba altuak bai baina ez zuten hutsik egin berriz ere. A ala B lehen entzunaldian hipotalamoraino sartzen zaizun lana da. Adinean gora doaz baina hori ez da beraien musikan sumatzen. Aurreko diskoak baina zuzenagoa da, indartsuagoa eta leloak aurreko diskoetan baina errazago zizelkatzen zaizkizu garunean (bi egun pasa berri ditut “denborak egiten gaitu, aanai” ahapetik kantatzen).
Hori gutxi balitz, entzuten dudan bakoizten diskoko nire kantu kuttuna beste bat dela erabakitzen dut eta hori, oso oso zaila da eta oso disko gutxirekin pasatzen da. Dagoeneko, “Ilegala”, “Menoperatzen dut”, “Anai”, “Tresna”, “Ate ttipia” edo “Berantegi” izan ditut kuttunen.
Esandakoa, erraz sartu eta oso zail ateratzen den diskoa. Indarrez betea eta indarrez betetzen zaituena. Autoko leihoak zabalik eta kantuan entzuteko ezin hobea den horietakoa. Inork ez dezala zure aurrean bidegurutze bat intermitenteari eman gabe hartu hau entzuten ari zarela.
L`HEREU ESCAMPA – Llamp de Déu
Egia esatea nahi baduzue, ez dut sekula kataluniarrez kantatzen duen talderik ezagutu. Lehena da eta erabat engantxatua nauka. Hizkuntza guztietan egiten dira gauza onak eta txarrak (hortaz asko dakigu, gehiegi agian… Linkak jartzeko bulkada frenatu dut) baina hitzen sonoritateak ikaragarrizko indarra du.
Talde gutxi izango dira eskenatoki batera halako planteamendu sinple batekin ateratzen direnak. Bi tipo, gitarra bat eta bateria bat. Sinplea ezta? Ba diskoetan iradokitzen den eta zuzenekoetan birrintzen zaituen indarra sinestezina da.
2013ko Jazpanan izan genituen (Willis Drummond urte bete lehenago) eta jaialdia baino bi hilabete lehenago edo zortzi mila buelta eman nizkien beraien bi disko eta EPari (Usopopeko lagunei esker facebook bidez ezagutu ostean). Oso zaila egiten zait zuzenean transmititzen duten energia hitzez deskribatzea baina esango dizuet kontzertua amaitu ostean lurrera itzultzeko hamar minutu behar izan nituela.
Kantu motzak, apaingarri gutxikoak eta zuzenak (George Foremanen gantxo baten moduan). Kolpe horiek dira hasieran zure arreta bahitzen dutenak baina kantuak entzun eta entzun ahala, atzean dituzten mila detaile zein lasaitasun uneez gozatzen hasten zara.
Lehen diska homonimoa borobila da (zirkunferentzia perfektu bat) eta bertan, “Consol, condol” edo “L’Estampa” bezelako ahrribitxiak aurkitu daitezke beste batzuen artean. Ondoren, split EP bat argitaratu zuten Her Only Presence hirukotearekin erdibana eta azkenik, merezi duten lekua eskaintzen hasi zaien “Llamp de Déu” zoragarria.
Zer esan tamaina biblikoa duen disko honetaz? Ba hasieratik bukaerara entzuten den horietako diskoa bat dela. Kantua amaitu eta izena begiratzera jotzen duzun horietakoa. Hori ordea, kantu guztiekin gertatzen zaizula konturatzen zara bederatzi kantuak aurrera doazen eran. Azkenerako, amore eman eta ez zaizu axola ere egiten nola demontre izena duten. “La feram”, “Incendi”, “Amics estim”, “Ingràvid” edo “La font” ultramegaepikoa!
Amorrua, gorrotoa eta zoriontasuna batera sentiarazten dizkizun diskoa da eta ez da komenigarria autoko leihoa zabalik duzula entzutea. Bertatik burua atera eta munduari Polonia konkistatzeko prest zaudela oihukatzen amaitu nahi ez baduzu behintzat (goizean igerilekura joan ostean noski).
Eta zergatik ekarri dizkigu gaur artaburu honek bi diska hauek gaur The Indezents honetara? Ba Rural Postmoder Videos sasi-produktorak bere lehen bi bideoklipetarako gidoiak prest dituelako eta nola ez, lehen bi protagonistak, bi disko hauetako kantu bana izango direlako. Zeintzuk? Aposturik egin nahi?
Bat eta Bat (2014/02/28)
Jon Artola
Erabaki garrantzitsu bat hartu berri dut Mikel. Bai jauna!
12 bat urtetako mutiko bat kalean bakarrik lasterka ikusi ondoren, nik ere hala egiten hasteko garaia badudala erabaki dut. Nik ere korrika egiten hasi behar dudala. Izan ere, zerbait handia galtzen behar dut! Mutil zein neska, ume nahiz heldu, pijo edo borroka, jende anitza ikusten dut bidegorrietan korrika. Eta ni, behiak trenari lez beste aldetik begira. Baina nahikoa da! Mens sana in corpore sano! Zertarako irakurri, musika entzun, pelikulak ikusi… Apokalipsia iristen denean Txindoki puntara babestera 35 minututan igotzeko gai ez bazara? Zertarako ikasi hizkuntza bat orein baten ehizan joan eta atzetik jarraitzeko gai ez bazara? Zertarako suspertu zure kreatibitatea, ondoren herriko seme-kuttun bere borondatez bizitza arriskuan jarri duen mendizale bat egiten badute? Zertarako egon hilabetetan liburutegia arratsaldez noiz irekiko zain, kiroldegia egunero zabaltzen dutenean?
Bai Mikel, zerbait handia galtzen behar dut eta ez nago horrela jarraitzeko prest. Etorkizuneko belauneko arazo edo eskuindar bihurtzeko arriskuak kontutan hartuta ere.
Zeren badakizu, ezkertiar izatetik eskuindar pragmatiko bihurtzeko ezinbesteko aro bat omen da norberaren gorputzean arreta jartzea. Edo hala dio behintzat Zizekek.
Mikel Alvarez
Nik ere sentsazio berbera daukat azkenaldian, eta nire herrian arrotz sentitzen hasia naiz. Urrun ikusten nuen plaga bat izatetik, gertuan eta sekula esperoko ez nuen lekuan, pandemia hau zabaltzen ari dela ikusi dut. Baina aizu! Agian arrazoi duzu eta gu gara oker gabiltzanak. Goierri kirolaren herrialdea bilakatzen ari da eta leku guztietan mendi lasterketak, BTT probak, duatloiak, ultratrailak eta megaultramatadak besterik ez daude. Hori bai, zineklubera egunetik egunera jende gutxiago joaten da, liburutegiak frikientzat babestoki bilakatu dira, eta %90ak edo ez du normalean irakurtzen, edo Kilian Jorneten biografia da irakurri duen azken liburua.
Dagoeneko ez dugu gogoratzen orain 10 urte arrakasta soziala eskaintzen zuten jarduerak zeintzuk ziren, eta garbi dugu, gaur egun pundamentuzko pertsona bat izateko, gutxienez Arriarango Mendi Lasterketa egin behar duzula, eta kilometroa ez dakit zenbat denboran.
Gu ere entrenatzen hasi beharko gara lanak libre uzten digun denbora urrian eta, agian, gu ere pro-gizonak izatera iritsiko gara. Orduan Artola, eta orduan bakarrik izango gara kontuan hartzeko moduko pertsonak eta une horretan, ez dugu liburutegiko ordutegi tristea ezagutuko, ezta inportako ere. Kilian Jorneten biografia irakurriko dugu eta ez zaigu axolako Zizekek zer esaten duen. Nor den ere ez dugulako jakingo.
Berezko zutabea Goiberrin
- 1
- 2
- Hurrengoa →
The Indezents 
