Zinea
Sarean da Euskal Harriaren ABDak
2015eko urrian estreinatu genuen Euskal Harriaren ABDak film kolektiboa eta blog honetan bertan eman genizuen proiektuaren berri. Egun hartatik Euskal Herri osoan zehar aritu gara filma eskaintzen eta behin World Tour hori amaituta, pelikula goitik behera sarean jartzea erabaki dugu. X eta Z lanak falta dira oraindik baina jaialdietan dabiltz eta denboraldia amaitu arte ez dira sarean izango.
Guk ere egin genuen gure pieza film kolektiborako JAZPANA! Kultur Elkartearen izenean eta horixe aurkeztera nator gaurkoan aspaldi baztertuta dudan plaza honetara.
Mila esker Ultrafestan parte hartu zenuten guztioi ederra izan baita bidea; ideia idazten hasi ginenetik sarean ikusgai dagoen honetara. Gora Ultrafestazaleak!!
Euskal Harriaren ABDak film kolektiboko lan guztiak jarraian ikusteko egin klik hemen.
Euskal Harriaren ABDak
Kaixo mundua, argi honek min ematen du…
Gaur kobazulotik atera eta zuen aurrean aurkezten gara urte bete luze batean zehar sekreturik sekretuenean gorde dugun Euskal Harriaren ABDak proiektuarekin.
Dibertigarria iruditu zitzaigun ideia eta Euskal Herri osoan zehar urte betean film labur bat egingo zuten 26 harrizain bilatzeari ekin genion (aspertuta oso arriskutsuak gara eta egokiena hori iruditu zitzaigun, barkatu). Uzta oparoa izan da eta 26 harrizain horien lana Euskal Harriaren ABDak filman bilakatu da.
Azaroaren 5ean estreinatuko dugu Donostiako Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren Astean. Egun bat lehenago jaialdikoek adeitasun osoz prestatu diguten prentsaurreko bat ere eskainiko dugu Euskal Harriaren ABDak aurkezteko baina lasai, iritsiko da horren berri zehaztasun gehiagoz emateko eguna.
Victoria Eugenian izango da Euskal Harriaren ABDak film kolektiboaren estreinaldi mundiala eta aste bete beranduago, Euskal Herriko 7 hiriburuetan eskainiko dugu (emanaldi hauen leku eta orduak zehaztuko dizkizuegu aurrerago).
Eta hortik aurrera zer? Ba mundua konkistatzera. Euskal Harriaren ABDak zure herriko zinema, kultur etxe, gaztetxe, taberna, zulo, tortura gela edo etxeko komunean eskaini nahi baduzu, jarri harremanetan gurekineuskalharriarenabdak@gmail.com helbidean eta harrizain bat bidaliko dugu nahi duzun lekura filmarekin (Ezkutatu baliozko gauzak bazpada ere. Gero ez esan abisatu ez genizunik…).
Filmea 3 hilabeteetan zehar mugituko dugu munduko txoko guztietan zehar (Deitzen digutenetan bederen) eta world tour hori otsailaren 14an amaituko da. Hortik aurrea, harrizainak libre utziko ditugu beraien laburrarekin nahi dutena egiteko.
Has dadila konkista!
SINOPSIA
EUSKAL HERRIKO 26 ZUZENDARIK EGINIKO BELDUR, ZIENTZIA FIKZIO ETA FANTASIAZKO FILM LABURREZ OSATURIKO FILM KOLEKTIBOA.
AURKEZPENA
Teknologiak bahitutako Maritalavistarenetorkizunetik, Belegor Anaiendenboran izoztutako Euskal Herri jatorrera, KKinzona Produktionsen landabeldurretik Koldo Almandozen merkatal zentruko drama mitologikora edo… Jorge Gilen thriller folklorikotik Chochowsky Ahizpendistopia feministara.
Hori guztia eta gehiago topatu daiteke Euskal Harriaren ABDakfilm kolektiboan. Zinegile profesionalak, oilar-pisuan borrokatzera ohituak dauden amateurrak eta lehen aldiz kamera bat hartu eta labur bat grabatzeko abenturan murgildu diren animatu inkontzienteak. 2014ko udan euskal alfabetoko 26 hizkietako bat egokitu zitzaion bakoitzari eta hizki horretatik abiatuta beldur, zientzia fikzio edo fantasiazko film labur bat egiteko eskatu zitzaien.
Elsa Oliarj Inesen kafez lagundutako bideo-sorkuntza odoltsutik Katihotsak Logiaren filologia thrillerera, Iñigo Acharen bilaketa meta-zinetik AK 47 lapurtarren mezu, doinu eta groovera edo… Ane Urkiolaren zorigaiztoko bingotik Ziritranka filmak-en gabon ipuin desfasatura.
7 probintzietako zinegileak, bakoitza bere aldetik lanean, 26 film laburrez osatutako film bat osatzeko. Jarri zitzaizkien baldintza bakarrak: laburrak euskaraz grabatzea, euskal elementuetan oinarrituak egotea eta goitik behera, Euskal Herrian ekoiztuak izatea.
Xumar Altzugarairen Olentzero serial killerretik JAZPANA! Kultur Elkartearen Ultrafesta futuristara, Eneko Olazabaleta Santi Leoneren euskararen Eri otzetik Alexander Garacotcheren bihurguneko neskaren remakera edo… Robert Robichet-en 3. faseko topaketa surrealistatik Askatu Piztiaken Kennedy Toole usaina duen Abereen Etxaldera.
26 labur, film bat, Euskal Harriaren ABDak.
ZUZENDARIAK
ASKATU PIZTIAK
BERANTIARRAK
KKINZONA
ENEKO OLAZABAL (JAUME GELABERT eta SANTI LEONE)
KATIHOTSAK LOGIA
BELEGOR ANAIAK (ANDONI JORAJURIA eta PATXI DUTOURNIER)
ROBERT ROBICHET (PETTE ETXEBERRIA)
CHOCHOWSKY AHIZPAK (ALAITZ MAÑES, KATTALIN MINER eta LORE LUJANBIO)
AK47
MARITALAVISTA (PERU MAGDALENA eta ARITZ ALBAIZAR)
ZIRITRANKA FILMAK (JOSEBA IRURETAGOIENA, ANDER XILBAN, JULEN CANTALAPIEDRA eta ANDER EPELDE)
PALANGANA (IDOIA VIDAROR eta MADDI ZUMALABE)
PATATOAK (PERU VILLARIAS)
PARADIXU ZINEMA ZINEFORUMA
ISLANDIA PRODUKZIOAK
HEDOI ETXARTE
ALEXANDRE GARACOTCHE
XUMAR ALTZUGARAI
ELSA OLIARJ INES
IÑIGO ACHA
KOLDO ALMANDOZ
PATEA PRODUKZIOAK (ANTTON ROUGET, ANTTON LANNES eta ARITZ VIDEGAIN)
ANDER BOLIBAR ZABALA
JAZPANA! (MIKEL ALVAREZ SARRIEGI eta JON ARTOLA)
JORGE GIL MUNARRIZ (MORIARTI PRODUKZIOAK)
ANE URKIOLA (IZAR PRODUKZIOAK)
FITXA TEKNIKOA
IZENBURUA: EUSKAL HARRIAREN ABDak
IDEIA ORIGINALA: KATIHOTSAK LOGIA
KOORDINAZIO TALDEA: MIKEL ALVAREZ, JON ARTOLA, BEÑAT ITURRIOZ, DAVID LARRAÑAGA eta OSKARBI SEIN
ZUZENDARITZA, GIDOIA eta EKOIZPENA: HAINBAT (EUSKAL HERRIKO 26 ZUZENDARI)
EKOIZPEN URTEA: 2015
HERRIALDEA: EUSKAL HERRIA
GENEROA: BELDURRA, ZIENTZIA FIKZIOA, FANTASIA, UMOREA
IRAUPENA: 126 min
FORMATUA: DIGITAL · SCREEN · RATIO: 16:9 KOLOREAN eta TXURI BELTZEAN
SOINUA: STEREO
JATORRIZKO HIZKUNTZA: EUSKARA
KONTAKTUA: EUSKALHARRIARENABDAK@GMAIL.COM
WEB HORRIA: WWW.EUSKALHARRIARENABDAK.COM
PRENTSA OHARRA
Irudimenaren indarra: Kung Fury
Azkenaldian ikusi dudan gauzarik handiena da Kung Fury, zalantzarik gabe. Duela urte eta erdi inguru izan genuen proiektuaren berri eta egun hartatik arretaz jarraitu dugu. Garai hartan laguntza bila zebilen David Sandberg Kung Fury aurrera eramateko eta amua, oso ona zen. Ordura arte grabatuta zuenaren zatiak jartzen zituen Youtuben eta nola egin zuen erakusten zuen bertan. Ikaragarria zen baliabide gutxirekin lortzen ari zena eta eldarniozko istorioak balioa gehitu besterik ez zion egiten David eta konpainiak erakutsitako irudimenari (zentzurik zabalenean).
Kung Fury B Serieko filma bat da… Beno, J edo Kkoa agian. Umetatik ikusi ditugun hainbat pelikulei keinuak biltzen ditu eta helburua oso garbia da; ahal bezain disparaterik handiena gorpuztea. Adibide bat jartzearren, aurreratuko dizuet egun batean, Kung Fu maisu zital bat harrapatu nahian dabiltzala tximista batek joko duela gure protagonista eta hori gutxi balitz, kobra batek kosk egingo diola. Gertaera horrek, antzinako kondaira batek aurreikusi zuen Kung Fu maisu handienean bilakatuko du, Kung Fury.
David Sandberg da proiektuaren aita baina baita protagonista ere. Bere inguruan lagun eta hirugarren edo laugarren mailako aktoreak bildu ditu eta emaitza, sinestezina da. HDan zintzilikatu dute gainera crowdfundingean laguntza eman zieten guztiei eskerrak emateko eta merezi du telebistan Smart TV bidez ikustea. Halakorik ez baduzue, hemen duzue esteka. Prestatu palomita batzuk eta gozatu!
Esan bezala, orain dela urte eta erdi jakin genuen Kung Furyren inguruan baina orain arte, proiektuak ez du oihartzun gehiegi izan. Bitxia da zerk eman dion azken bultzada nazio arteko komunikabideetan agertzeko eta hori, filmaren kantu zentralaren bideoklipa izan da. Badakizue normalean famaturik tartean ez bada, hainbat eta hainbat lan eder itzalpetik igarotzen direla fokoen argiaz gozatu gabe eta kasu honetan, XXI. mendeko freak bat izaten amaitu duen 80. hamarkadako izar bat izan da Kung Furyri behar zuen bultzada eman diona. Kantu zein bideoklipean David Hasselhoff dugu protagonista eta bideoklip hori izan da sare sozialetan filma ezagun egitea lortu duena (Filman kameo txiki bat ere egiten du). Kontuak kontu, arrakasta ederra izaten ari da Kung Fury eta gezurra badirudi ere, Cannesen izan da! Bejondaizuela!!
Eta betiko galdera… Noizko halako bat gurean? Ba azti ibili agian labe galduren batean xigortzen ari dela (Hona arte irakurri dezaket).
Zineaz maitemindu nintzen lekua
Gure bizitzak une magikoz beteta daude. Maitasun bereziarekin gogoratzen ditugu eta sentsazioa dugu, une haiek gabe gure bizitza ez litzatekeela berbera izango. Gu geu, ez ginatekeela pertsona berbera izango. Une magiko horiek gure bizitzan zehar garrantzitsuak izan diren pertsonei lotzen gaituzte askotan eta nahiz eta urteak pasa elkar ikusi gabe, gertuko sentitzen ditugu bizipen hark espazioa eta denbora gainditzen dituen modu batean lotuko bagintu moduan.
Hala ere, une magiko horiek, ez dira beti pertsonei lotuak egoten. Askotan, protagonista, leku bat izaten da. Askotan aipatu dut blog honetan Bilboko San Inazio Auzoan zegoen bideoklub txiki bat. Eta aipatu dudan bakoizten, hitza eman dut egunen batean post bat eskainiko niola (Bazen garaia…). Pasa den asteburuan Bilbon izan nintzen aspaldiko partez eta ikasle urte haietan ederki ezagutu nituen lekuetara itzuli nintzen une magiko haiek intentsitate gehiagoz gogoratu nahian edo. Hori dela eta, eta burura tsunami baten moduan etorri zitzaizkidan oroitzapenen freskotasuna baliatzeko asmoz, post madarikatu hau idazteko unerik egokiena hauxe dela iruditu zait. Ea hizkietan jarrita ez duen magikotasunik galtzen.
Bost goierritar bizi izan ginen Arturo Kanpion kaleko etxe hartan eta ederki pasa genuen, baita gaizki ere (Hori du bizitzak). Nor garen zehazten hasi ginen urte haietan eta liburu bat idazteko ere emango lukeen anekdotak sortu ziren bertan (Hori beste baterako utziko dugu hobeto). Garai haietan, musika nuen obsesio nagusi eta nahiz eta zinezalea nintzen dagoeneko, denbora askoz gehiago igarotzen nuen musika entzuten pelikulak ikusten baino. Gogoan dut ordurako banituela nire pelikula kuttunak (Trainspotting edo Do The Right Thing datorzkit burura oraintxe). Kontua da, gaur egun zinea dela nire obsesio nagusia musikaren parera iritsita eta zazpigarren artearekin dudan maitasun istorioa bideoklub txiki hartan hasi zela.
Etxetik etxadi batera zegoen San Inazioko plazako aldamenetako batean. Bertara sartu eta eskumara bideoklubeko langilearen txokoa zegoen. Parean, azken estreinuekin beteta zegoen apalategi erraldoia. Sartu ginen lehen aldian bertan aritu ginen pelikula bila baina ez genuen ezer interesgarririk topatu. Atzekaldean, apalategi bera pelikula zaharragoz beteta zegoen eta horren parean, paretaren aurka, apalategi luzeago bat zegoen eduki berberarekin. Lehen egunetan, apal horietatik hartu genituen pixura eramateko pelikulak. Atzeko pasillo horretatik ezkerrera, gortina gorri bat eta barruan helduentzako pelikulak (19 urte genituen bai baina onartuko dizuet ez genuela jakin minez bazen ere, sekula gortina hura igaro. Nik dakidanagatik, snuff pelikulak grabatzeko estudio txiki bat egon zitekeen bertan).
Horrela esanda, ez du ematen bideoklub hark ezer berezirik zuenik eta hala da, oraindik, ez baitizuet gure bizitza aldatu zuen apalategiaz hitz egin. Paretaren aurkako apalategi luzearen eskumara topatu genuen egun batean, txoko batean, ia ezkutuan. Ez dakit zein kriterioren arabera jarri zituen bideoklubeko langileak apal horretan pelikula haiek eta ez gainontzekoekin baina ordurarte ikusi nituenez gain, istorio ikaragarriz beteriko mundu amaiezin bat zegoela ezagutu ahal izan nuen apalategi harri esker. Beste askok ez bezala, barrena ukitu zidan zine mota batekin egin nuen topo.
Garai hartan VHSa zen modako euskarria eta pixuan bideorik ez genuenez ebay-n erosi genuen atzera ondo botatzen ez zuen bat. 50 pelikulatik gora ikusi genituen apalategi magiko hartatik hartuta eta egun hartatik aurrera, nire bizitzak bide berri bat hartu zuen. Egia esan , ez ditut pelikula haiek guztiak gogoratzen baina nire oroitzapenean indar gehienez eutsi direnak zerrendatzen saiatuko naiz jarraian.
Das Experiment:
Run Lola Run:
Requiem For A Dream:
Memento:
Cube:
Pi:
La haine:
Mallrats:
Lock, Stock and Two Smoking Barrels:
The Edukators:
Good Bye Lenin:
Noviembre:
El factor Pilgrim:
Idazten hasi eta uste nuena baina gehiagoz gogoratu naiz azkenean. Esan beharrik ez daukat guztiak direla gomendagarriak eta gehienak ikusi beharreko moduan katalogatuko nituzkeela. Gehienak ezagunak ditugu baina bada filma berezi bat hauen guztien artean eta azkenerako utzi dut nahita. Ulergaitza egiten bazait ere, El Factor Pilgrim ahanzturaren zuloan erori da eta zaila da Youtuben ere bere inguruko bideo edo trailerrik bilatzea. Are zailagoa, ezinezkoa hobe esanda, kopia bat eskuratzea. Zinezale amorratua izateaz gain, bildumazale patologikoa ere banaiz eta filme hauek zein beste askoren DVD originalak etxean izaten saiatzen naiz. Hau ordea, ez da lan erraza aipatu ditudan asko eta asko deskatalogatuak daudelako gaur egun. Zer esan Santi Amodeoren lehen lana izan zen El Factor Pillgrim honetaz…
Orain gutxi, twitter bidez topatu nuen Santi eta pelikula zoragarri honen DVDrik ba ote zegoen galdetu nion. Azkar erantzun zidan eta lastima bada ere, ez da berargitalpenik izan eta geratzen diren kopia urriak VHS formatuan daude. Zer egingo diogu ba…
Amaitzeko, kontatuko dizuet baita ere bideoklub magiko hark zabalik jarraitzen oten begiratzera ere joan ginela eta bai, nire harridurarako, zabalaki jarraitzen du. Bejondaizuela!
Usurbeko kritikak: The Grand Budapest Hotel
THE GRAND BUDAPEST HOTEL
Zuzendaria: Wes Anderson
Gidoigilea: Wes Anderson
Aktoreak: Ralph Fiennes, F. murray Abraham, Tony Revolori, Mathieu Amalric, Adrien Brody, Willem Dafoe, Jeff Goldblum, Edward Norton, Harvey Keitel, Jude Law, Bill Murray, Saoirse Ronan, Jason Schwartzman, Lea Seydoux, Tilda Swinton, Tom Wilkinson, Owen Wilson.
Musika: Alexandre Desplat
Argazkia: Robert D. Yeoman
Herrialdea: AEB
Iraupena: 99 minutu
Ez naiz orain hasiko Wes Adersonen lana zenbat gustatzen zaidan kontatzen. Edo… Zer demontre? Bai! Hemen sartzeak ni aguantatzea dakar berekin modu saihestezinean eta badakizue . Bideoklub magiko hartan ezagutu nuen bizitza aldatu zidaten gainontzeko filma ako bezala (post hori gehiegi atzeratzen ari da…). Royal Tenenbaums handia izan zen nire eskuetan erori zen Andersonen lehen lana eta ez dakit zorte ona edo txarra izan zen. Pelikula ikaragarria iruditu zitzaidan eta ikaragarri gozatu nuen Wesek istorioak kontatzeko duen modu bereziarekin. Ikaragarri maitagarri egiten zaizkit sentimendurik ez dutela dirudien baina muturreraino eramaten dituzten pertsonaia horiek. Ikaragarri maite ditut guztia esaten duten isiltasun amaiezin horiek, ikaragarri baita ere istorioaren erraietaraino sartzen zaituzten off ahotsak eta ikaragarri maite dut nola ez, egiten duen guztian presente dagoen estetika eta simetria.
Royal Tenenbaums maisulan bat da eta eta horregatik aipatzen nuen lehen zorte ona edo txarra izan ote nuen lehena berau ikustean. Bere filmografia osoa ikusi dut Bottle Rocket opera prima eta Fantastic Mr. Fox aniamzio munduan lehen saiakera izan zena izan ezik eta guztiak gustuko baditut ere, ez daude inolaz ere maila berdinean. Rushmore eta Moonrise Kingdom, lan bikainak dira. Hoberenak nire ustez Tenenbaum familiaren ostean eta atzetik gertu datoz The Life Acuatic With Steve Zissou eta The Darjeeling Limited. Eta non sartuko nuke gaur Usurbeko Kritika hau idaztera ekarri nauen The Grand Budapest Hotel hau? Ba pena pixka bat ematen badit ere, bi hauen atzetik nahiz eta gainontzeko guztiak bezala oso gustura ikusi nuen.
The Grand Budapest Hotel Wes Anaderson da zalantzarik gabe. Bere estetika mantentzen du, errealismo magiko ikutu berezi hori, baita pertsonaia arraro zein maitagarriak ere. Nola ez, pertsonaia horiei bizia ematen, Andersonen pelikula guztietan ageri diren aktore fetitxeak ageri zaizkigu: Bill Murray, Jason Schwartzman, Owen Wilson, Edward Norton, Adrien Brody eta baita ziur hemendik aurrera bere ekoizpenetan ikusi ahal izango ditugun beste hainbeste (Anjelica Huston eta Gene Hackman bota nituen faltan). Egia esan, filmerako biltzea lortu duen aktore zerrenda txalotu beharreko modukoa da. Nahiz eta oso ohikoa den Andersonen lanetan aktore ezagun mordoa ikustea, oraingo honetan muga guztiak gainditu ditu. Pelikula koarala da eta istoria nahasi baten bidez irauten duen denbora entretenituta igarotzea ahalbideratzen du. Atmosfera musikak osatzen du betiko moduan (kantu eder asko ezagutu ditut Wes Andersonen pelikulei esker) baina oraingo honetan, Wes Andersonen aurkakoen (izan badira eta ez dira gutxi) argudio nagusiarekin bat egin beharrean naiz nahiz eta min asko ematen didan blasfemo hauei arrazoia ematea behin bada ere.
Behin baina gehiagotan irakurri dut Wes Anderson zuzentzen ume bat marrazki bat egiten bezalakoa dela. Hau da, gogo askorekin hasten da baina azkenerako aspertu eta hala nola amaitzen ditu lanak. Kritiko hauen hitzetan, ikaragarrizko lana hartzen du istorioa kokatzen eta pertsonaiak aurkezten. Detaile guztiekin egiten du eta errealizazio eder batekin janzten du gainera. Ikuslea istorioan erabat sartzea lortzen du eta konturatzerako bertan zaudela senti arazten dizu. Hala ere, kokapen zein aurkezpen horren ostean, aspertu egiten omen da eta ez dio batere garrantziarik ematen korapiloaren askatzeari. Bikain hasten da baina garapen eta amaierak erdipurdikoak dira. Ez naiz sekula ados egon teoria horrekin nahiz eta askotan zergatik esaten duten ulertzen dudan azken finean, garapen eta amaierek beti asetu nautelako.
Hala ere, The Grand Budapest Hotel honetan sentsazio hori izan dut. Istorioaren zutabe eta pareta guztiak sendotasunez altxatzen ditu ikuslea istorio surrealista horretan erabat sartu arte, errealitate zoro horretan guztiak zentzua izango balu moduan. Filma aurrera doan eran ordea, istorioa besterik gabe aurrera doa eta aurreko lan guztiak merezi ez duen moduan amaitzen du. Errazegia da amaiera eta gehiago merezi zuenaren sentsazioarekin uzten zaitu.
Oscarreratara izendatua dago pelikula zein zuzendari onenaren moduan eta nahiz eta filma bere lanik hoberena ez izan, benetan gustatuko litzaidake sari nagusietako bat berak eramatea. Garbi daukat lan honengatik ez duela merezi baina sari hauetan, ibilbide osoak ere saritzen dira askotan eta Andersonek, aspaldi merezi izan zuen kategoria honetako aitortza bat.
Ez nuke aipatu gabe utzi nahi 4:3 eta 16:9aren artean filma osoan zehar egiten duen jokoa iragana eta orainaldia ezberdintzeko Andersonen errealizaio motarentzat muga bat suposatuko zuela pentsa zitekeen hori, bere alde jartzen duelako. Ez dut sekula halakorik ikusi eta polita da nahiz eta zalantzarik gabe, esperimentu moduan geratzea espero dudan 16:9ak beste dimentsio bat duelako. Aldi berean, eskertzen diot bi ordu eta erdiko filmak egitearen moda madarikatu horretan ez erori izana. Mila esker bihotzez Wes.
Laburbilduz, Wes Andersonen zinea ezagutzen ez baduzu, ikusteko lehen filma egokia izan daitekeela gustatuko zaizulako eta gehienbat, gainontzekoak ikustean espektatiba handiegiak sortuko ez dituelako. Hori bai, besteak ikustean zerua ikutuko duzu. Eta zer esan Wesi The Grand Budapest Hotel hau ikusi ostean? Ba ondo ari dela baina gehiago saiatuko balitz, emaitza hobeak lortuko lituzkeela. Egoki aurrera egiten du.
Usurbeko kritikak: Interestellar
INTERSTELLAR
Zuzendaria: Christopher Nolan
Gidoigilea: Christopher Nolan
Aktoreak: Matthew McConaughey, Anne Hattaway, David Gyasi, Jessica Chastain, Mackenzie Foy, Michael Cane, John Lithgow, Cassey Affleck
Musika: Hans Zimmer
Argazkia: Hoyte van Hoytema
Herrialdea: AEB
Iraupena: 169 minutu
Gogoratzen dudan bakoitzean oraindik hotzikarak sortzen dizkidan Gone Girl harrigarriaz idazteko eseri nahiz ordenagailu aurrean baina bat batean, egin beharreko Usurbeko Kritiken artean bi filma eder ahaztuak nituela gogoratu dut. Kuttun ditut gainera bi zuzendariak beraz Ben Affleck eta Rosamund Pikek itxaron egin beharko dute oraingoz.
Wes Andersonen The Grand Budapest Hotel da lehendabizikoa eta Christopher Nolanen Interestellar bigarrena. Berez, Wesen txanda behar luke baina bi filmak barnean eragin zidatena hain urrun dago bata bestetik, gaurkoan Matthew McConaughey eta Anne Hathawayren denbora zein espazioan zeharreko odisea zoragarriari heldu beharrean nagoela.
Memento bikainarekin ezagutu nuen Nolan Jauna eta ikusi nuenean nuen adinagatik edo, asko markatu ninduen. Ohiko iturrietatik edatera ohituta ginen filmeez haratago, mundu oso bat zegoela konturatu nintzen eta Menento hura eta gero hasi nintzen gaur egun pasio indartsuenetako dudan zinearekin gozatzen (Pendiente dut baita ere bideoklub xarmangarri harren inguruko posta… Beste batean).
Interestellar etorkizun apokaliptiko batetik abiatzen da. Ez ordea ohituta gauden horietakoa; zombiek erasotua, pandemia batek hartua edo hondamendi nuklear baten ondorengoa. Interestellarreko apokalipsia geldoa da, urteetan luzatzen ari da eta pixkanaka, egunez egun, gizateriaren desagertzea geldiezinago sumatzen da. Egoera horrek, Lurra Planetan bizi garenon helburu zein metodoak erabat aldatu ditu eta gaur egun ikusita, barregura ere sortzen duten egoerak sortzen ditu.
Hala ere, bada bizirautean baino, epe luzera begira dagoen jendea eta… Eskerrak. Gizateriarentzat mundu berriak bilatzen daramatzate makina bat urte eta plan horri hasiera ematea suertatzen denean sartzen dira jokoan Copper eta bere alaba Murph. Ez dizuet gehiegi kontatu nahi nik neuk ez nuelako ezertxo ere jakin nahi izan Interestellar ikusi aurretik eta filma ikusi ondoren, erabaki ona izan zela ondorioztatu nuen (Ez egin inori zuri egitea nahi ez duzunik erakutsi ziguten haurtzaroan).
Interestallarrek gizakiaz hitz egiten digu, esploratzaile senaz, amore ez emateaz eta maitasunaz. Gehienbat, maitasunaz. Hala ere, ez da maitasun istorio bat eta horrek ematen dio hain justu indarra. Espazioa, zulo beltzak, planeta galduak eta gizakiak, bere bulkada eta kontraesanekin. Inception ikaragarrian denbora ezberdinetan gertatzen ziren planoekin jolastu zuen Nolanek eta oraingo honetan, joko hori ametsen mundutik fisikaren eremura eraman du. Emaitza, bikaina da bi saiakeretan eta filmaren garapenerako berebiziko tresna da gainera (Eta oso entretenigarria!).
Aktoreen lana ere azpimarratzekoa da eta nahiz eta nire aktorerik kuttunerak ez diren (kontrakoa esango nuke), gustura izan nintzen Matthew eta Anne kamera minutu eta minutuak gainean nola hartzen dituzten ikusten. Filma aluak egin ditu orain arte Hattawayek eta beste horrenbeste esan daiteke McConaugheyren inguruan. Biak hala biak ordea, nire errespetua irabazten ari dira azkenaldian egiten ari diren gidoi aukeraketekin. Hori gutxi balitz. Michael Cane edo aurreratuko ez dizuedan kameo berezi batek gorputza ematen diote aktore-multzo ederrari.
Kontra zerbait aipatzearren, agian, irauten dituen 169 minutuak aipatu beharko nituzke nituzke. Azkenaldian, badirudi filma on bat egin nahi baduzu bi ordu eta erdi baino gehiago iraun behar duela eta egia esan, nahiko aspertuta nago moda horrekin. Hala ere, kasu honetan barkatu egingo diogu niri behintzat, ikaragarri azkar pasa bait zitzaidan denbora (Jarriz gero, gehiago ere ikusiko nuke gustura)
Laburbilduz, Interestellar ikusi beharreko filma da. Zinetik atera eta egun batzuetan zehar buruan bueltaka jarraitzen duen horietakoa. Hari-muturrak lotzen, sakonago begiratzen, mundura, eta barrura. Denbora asko egon naiz Nolanen azken lanaren zain eta Interestellar ikusi ondoren, gogo gehiago dut oraindik hurrengoa ikusteko. Nora eramango ote gaitu orduan?
Usurbeko kritikak: La Isla Mínima
Zuzendaria: Alberto Rodríguez
Gidoigileak: Alberto Rodríguez eta Rafael Cobos
Aktoreak: Raúl Arévalo, Javier Gutiérrez, Nerea Barros, Antonio de la Torre, Jesús Castro, Manolo Solo, Jesús Carroza, Cecilia Villanueva, Salvador Reina, Juan Carlos Villanueva
Produkzioa: Atresmedia Cine, Atípica Films eta Sacromonte Films
Musika: Julio de la Rosa
Argazkia: Alex Catalán
Herrialdea: Espainia
Iraupena: 105 minutu
Gogo izugarria nuen La Isla Mínima ikusteko eta hori arriskutsua izan ohi da. Filma bat ikusteko gogo asko duzunean erraza izaten da zinetik irtetean espektatibak bete ez direla sentitzea baina kasu honetan, halakorik ez, guztiz kontrakoa.
Alberto Rodriguezen filma thriller bat eta zer nahi duzue esatea? Thriller eta zine espainiarra terminoak elkarrekin ikustean aurreiritziak izan nituela onartu beharrean naiz. Are gehiago, La Isla Mínimaren atzean Atresmedia zegoela jakitean. Ezin dut saihestu baina koadrila hau zerbait ekoizten ikusten dudan bakoitzean Mario Casas irudikatzen dut nerabeek ere nahi ez duten nerabeentzako filma batean nazka ematen.
Hori dela eta, Donostiako Zinemaldian jaso zituen kritikak irakurri ostean nire jakin mina piztu zuen. Trailerra ere ikusi nuen sarean eta… Nola? Aste bete lehenago ikusten amaitu nuen True Detective etorri zitzaidan burura. Argia, elkarrizketak, pertsonaiak, testuingurua, argumentua… Kopia lotsagabe baten aurrean ginela pentsatu nuen eta sarean begira hasi nintzen. Bat baina gehiagoren ahotan entzun nuen telesail amerikarrarekiko antzekotasun gehiegi zituela eta Matthew McConaughey eta Woody Harrelsonek protagonizatutakoaren arrakasta baliatu zutela Alberto Rodriguez eta Rafael Cobosek istorioa garatzerakoan.
Hala ere ikustera joan nintzen eta gauza bakarra atera nuen garbi alderaketa honen inguruan, trailerrak batzuetan, pelikula izorratzeko gai direla hain zuzen ere. Antzekotasunak ditu bai baina kasualak izan daitezke lasai-lasai. Agian, nahastea eragin duena istorioa gertatzen den lekua da. True Detective Luisianako kostaldean gertatzen da eta La Isla Miníma Guadalquivir ibaiaren bokale inguruan. Ez nuen inguru hori ezagutzen eta egia esan, ikaragarria da. Padura amaiezinez betea dago ingurunea eta nahi edo ez, Luisianako padurak ekartzen ditu burura paraje mota horrek. Are gehiago, True Detective ikusi berri baduzu. Horretaz gain, bertan topatzen dugun gizarteak iraganean harrapatua dirudi eta bazter guztiak paletoz josita topatzen ditugu. Misisipi ibaia eta Guadalquivir beraz uste genuena baino gertuago ageri zaizkigu bata bestearengandik baina horretaz gain, benetan, La Isla Mínima istorio originala dela esango nuke.
La Isla Mínima bikain honetan bi polizia, ideologikoki plano erabat kontrakoetan bizi direnak, elkarrekin joaten dira ipuin batekoak diruditen padura hauetara bi ahizpen desagertzea ikertzera. Lan horretan, bertako errealitate eta jendartean murgilduko dira kasuan eta beraien garapenean aurrera egiten dugun heinean.
Istorioa 1982an kokatzen da eta Espainiar estatua Frankismoan ez bizitzera ohitzen hasia da. Testuinguru historiko horrek ere, balio berezia ematen dio filmari bi Espainien arteko talka nabarmena baita bai gertakarietan, eta baita bi pertsonaien artean ere. Filma osoan zehar atzeko soinua besterik ez da errealitate hau baina filmean aurrera goazen eran, garrantzia hartzen doa. Ez dizuet spoilerrik botako baina trantsizioaren inguruan zer pentsatu ematen duelakoan nahiz.
Raul Arevalo eta Javier gutierrez bikain daude beraien papeletan eta kolpe batez “Con el culo al aire” edo “Borjamari y Pocholo” bezelako españoladetan egindako paperak ahaztu arazten dituzte. Aipatzekoa iruditu zitzaidan baita ere Nerea Barrosen lana eta harritzekoa Antonio De la Torrek filmean zehar duen pisu urria. Luxu ederra benetan estatu aktorerik hoberenetako bat hain esaldi gutxirako kontratatu izana.
Thrillerrak garapenak egiten ditu bikain edo kaka zahar eta La Isla Mínimak hortxe asmatzen du. Informazio zein gertaerak ongi dosifikatuak daude eta pixkanaka pixkanaka eta modu naturalean iristen gara korapiloaren askaerara. Askotan, bira ikaragarriekin amaitzen dira thrillerrak eta askotan baita ere, aurretik egindako lan guztia zakarrontzira botatzen dute magoaren kapeletik ateratako amaiera sinestezin zein zentzugabeekin. Rodriguez eta Cobosek ordea, ez dute azken txilipurdia bilatzen eta kasu honetan, ez du gehiago behar istorioak. Amaierak, filmaren alor ezberdinak zabalik uzten ditu baina kasua bera, itxita geratzen da. Hori ongi egin ezkero, salto mortalak ez dira beharrezkoak.
Gidoia eta aktoreak aipatu ditut baina ez nuke Usurbeko Kritika hau amaitu nahi La Isla Mínima honetako protagonista nagusiaz hitz egin gabe. Eta nola ez, Guadalquivirreko Padura da hau. Hasieran aipatu dizuet gezurretakoa dirudiela lekuak eta horrela da. Sinestezina dirudi hasierako kredituetan ageri diren lekuak gure planetakoak izatea eta aukera ona iruditzen zait gainera hasieratik, halako garrantzia ematea. Lekua protagonista bat gehiago da filmean eta bera gabe, kontatzen diguten ezerk ez luke zentzurik izango. Gerora irakurri dudanez. Rodriguez eta Cobosek inguru hau ezagutzean hasi ziren istorioa asmatzen garbi zuten gauza bakarra, beraien hurrengo pelikula han grabatuko zutela baitzen.
Benetan, erabat gomendagarria filma on bat ikusi nahi baduzu. Arrazoi gehiagorekin thrillerrak gustuko badituzu eta gehiagorekin oraindik, espainiar zinearen inguruko aurreiritziak birrindu nahi badituzu.
Nightcall: Drivetik Londonera
Oporrak amaitu dira eta hemen naiz berriz ere ezerezari kaka emateko prest. Oporrak joan dira bai eta ez da gauza erraza asimilatzeko… Horregatik agian, oporraldia burura ekartzen didan musika entzuten ari naiz; edo jarraitzen dut, ez dudalako inongo momentuan diska hauetaz desengantxatzerik lortu.
Horietako bat ekarri nahi nizuen blogera gaurkoan pasa den astean harrituta utzi ninduen aurkikuntza bat egin bainuen (Colonek Amerika aurkitu zuen moduan… Tira, han dagoeneko jendea bizi zela alegia). Orain gutxi musika munduko mukizuez aritu nintzen blog honetan bertan eta bertan aipatu nuen talde hau. Hala ere, hirukote zoragarri honetaz gehiago idazteko gogoz geratu nintzen eta aurkikuntza txolin horrek aukera bikaina eskaini dit.
Londo Grammarrez ari naiz nola ez. 2013an argitaratu zuten abuztuan bukle modean izan nauen “If You Wait” ikaragarri hura. Mukizuen inguruko postean argi eta garbi utzi nuen baita ere talde honek eta beraien debut lanak sortzen didan zirrara zein miresmena. Baita, Hannahren ahotsaren indar hipnotikoa (oraindik ez baduzue entzun ez dakit zertan ari zareten…).
Orduan aipatu nizuen baita ere milaka buelta emanak nizkiola lanari. Ba udan, beste bi mila eman dizkiot gutxienez eta oraindik ez naiz nazkatu! Are gehiago, entzuten dudan bakoitzean, kapa gehiagorekin topatzen naiz, ñabardura berriekin. Hannaren ahotsak lehen kolpean bere egiten zaitu. Ahots hori barruan duzunean ordea, zure sentimenduak gitarra baten soken moduan ukitzen hasten denean, atzean dagoena agertzen da zure muturren aurrean eta gainontzeko bi kideen lana beste maila batean dagoela konturatzen zara. Are gehiago, beraiek egiten dutela hein handi batean, Hannaren ahotsak halako indarra izatea.
Kantu bikain bat baina gehiago topatu daiteke disko honetan. Hey Now, Wasting My Youn Years, Strong, Metal & Dust, If You Wait… Hala ere bada bat nire subkontzientean barrenago iristea lortu duena eta nire azkenaldiko marmar-kantuen nanberguana izan dena: Nightcall.
“There’s something inside you… It’s hard to explain…” Kantu borobila da Nightcall eta bere eskutik dator gaurko post hau inspiratu duen aurkikuntza (kostatu zait iristea bai baina iritsi naiz).
Duela pare bat urte, barrenak mugitu zizkidan filma bat ikusi nuen eta barrenak mugitu esaten dudanean, ia botaka egin nuela esan nahi dut. Filma hura Drive zen. Filma bera gustatu zitzaidan baina biolentzia eszenak lekuz kanpo zeudela iruditu zitzaidan gehizkoak izateaz gain. Hala ere, filmean zehar nire arreta eskuratu zuen beste zerbait topatu nuen, soinu banda hain zuzen ere. Ezberdina zen eta 70. hamarkadako tekno, gaur egungo pop eta neokutrismoaren arteko nahasketa hark ere harrapatu egin ninduen. Pare bat aste pasa nuen soinu banda entzuten baina dirudienez, ez nion Cliff Martinezen lanari nik uste bezain beste arreta eskaini.
Pasa den astean, irratiko kantu zerrenda amaiezina txukuntzen ari nintzela, soinu banda horretako kantu baten txanda iritsi zen . “Zer demontre da hau? Kantu hau ezagutzen dut ba…” Bai, Nightcall zen, Nightcallen jatorrizko bertsioa. Dirudienez, soinu banda Cliff Martinezen esku geratu zen bai baina Matt Newman editoreak Kavinskyren Nightcall kantua hasierako kredituetan sartzea proposatu zuen. Ondo Matt!
Nahiko ohikoa izaten da egun batean, gustuko duzun kantu bat jatorrian beste artista batena dela jakitea (Oarintxe Ben Harperrena uste nuen baina The Vervena den The drugs don’t work datorkit burura) eta aurkikuntza hori egiten duzun momentuan mundua geratu egiten da. Ez duzu beste inork ez zekien zerbait desestali baina zer nahi duzue esatea… Holako plazer txikiek egiten dutela bizitza eder.
Bigarren orria hasia dut eta fundamentuzko ezer kontatu ez dizuedanaren sentsazioa dut baina tira, kantu eder batzuk entzuteko beta eskaini digu behintzat ezta? Gutxi iruditu zaionarentzat bonnus track bat: Disclosure eta London Grammaren artean sinatutako harribitxi hau. Gozatu!
Usurbeko kritikak: Her
Zuzendaria: Spike Jonze
Gidoigilea: Spike Jonze
Aktoreak: Joaquin Phoenix, Scarlett Johansson, Amy Adams, Rooney Mara, Olivia Wilde
Produkzioa: Spike Jonze, Megan Ellison, Vincent Landay
Musika: Arcade Fire eta Karen O
Edizioa: Jeff Buchanan, Eric Zumbrunnen
Estudioa: Annapurma Pictures
Herrialdea: AEB
Iraupena: 126 minutu
Kevin Smith eta Wes Andersonekin batera Spyke Jonze da nire zine zuzendari kuttunetako bat (Guy Ritchie ahaztu gabe. Beti ere, Madonnarekin ezkonduta egon zeneko tartea kenduta noski). Onartu beharrean naiz ez dudala Being John Malkovich ikusi nahiz eta alde batetik, batzuk bere obra goren moduan izan eta bestetik, ikusi beharreko zerrendan urte asko eraman. Bideoklipgile moduan ezagutu nuen lagun batek orain urte batzuk (dezente egia esan) bere bideoklip hoberenen bilduma bat utzi zidanean (oraindik ez diot itzuli, barkatu). Ikaragarri gustatu zitzaidan bere lana eta bideoklipgintza bezain arte estereotipatu bat iraultzea posible zela ikusi nuen (Guy Ritchie ere kontuan hartu beharreko zuzendaria da arlo honetan).
Gerora, John Malkovichen buruan sartzeko lagun izan zuen gidoigile berberarekin, Charlie Kaufmanekin hain zuzen ere (Eternal Sunshine of the Spoteless Mind zoragarria beste batzuen artean) Adaptation egin zuen eta ez dizuet gezurrik esango filma horrek markatu egin ninduela aitortzen badizuet (Nicolas Cageren lan bat gustuko izatea lortu zuen beraz atera kontuak). Ondoren, Where The Wild Things Are lanaren berri izan nuen Arcade Firerekin txoratuta nenbilen garaian. Wake Up kantua zen soinu bandako kantu nagusia nahiz eta gainontzeko soinu banda Karen O and The Kidsek sinatu zuten. Zinean ikusi nuen eta berriz ere ikaragarri gustatu zitzaidan Jonzeren lana. Azken honetan ordea, ez zuen Kaufmanen laguntzarik izan eta zuzendariaren barne mundua ikusten hasi ginenaren sentsazioa izan nuen.
Gauzak horrela, Her iragartzen hasi ziren eta ikusi beharreko filmen zerrendan sartu nuen. Spike Jonzeren azken lana izatea gutxi balitz, I’m Still Here egin zuenetik Joaquim Phoenix ikusteko aukera eskaintzen zuen eta buru hori bere lekuan ote zegoen ikusteko aukera bikaina iruditu zitzaidan (Scarlett Johansson ere ageri da bai baina kolonia iragarki aluak egiten hasi denetik jainkosa izatetik petardilla izatera pasa da…). Usurbe Antzokian nahiko fin dabiltza kudeatzen duen enpresa aldatu eta herriko gazte batzuk hartu dutenetik eta herriko antzokira iritsi arte itxaroteko erabakia hartu nuen (ondo ari denari lagundu egin behar zaio ahal den heinean).
Igande honetan iritsi da Beasaina Jonzeren lan txalotua eta zer nahi duzue esatea? Ez dit hutsik egin inondik inora. Ikaragarri gustatu zait eta nahiz eta gustuko izateko aurretiko jarrerarekin joan nintzen zinera, Her uste nuena baino gehiago dela onartu beharrean naiz.
Where The Wild Things Are lanarekin bere barne mundua erakusten hasi bazen, erabat biluztuta ageri zaigu Jonze Her eder honetan. Planteamendu sinple zein arriskutsu batetik abiatzen da Rocvilleko zuzendaria (herri izen ederra zalantzarik gabe) eta arriskutsua diot, beste edozein zuzendariren eskuetan erori izan balitz, komedia alu bat izaten amaitzeko aukera asko zituelako alde batetik, eta aktore batengan pisu gehiegi jartzen duela pentsatu daitekeelako bestetik. Ba ez bat, eta ezta bestea ere.
Theodore Twomly (Joaquin Phoenix) gutun idazlea da gertuko etorkizun batean. Badirudi jendeak, etorkizun horretan, internet bidez enpresa bati ordaintzen diola bere bikote, lagun edo familiari gutunak idazteko (ez dakigu hartzaileek badakiten edo ez nahiz eta erantzuna baiezkoa den ulertzera ematen den). Horretan ari dela hasten da Her eta lanbidea bera elementu bikaina da gizarte aurreratu hori nolakoa den ulertzen joateko. Gaur egungo teknologia berriez hitz egin nahi digu Jonzek eta hauek eragiten ari diren norbere baitan biltze eta bakartzeaz. Kalean milaka pertsonekin gurutzatzen da egunero Theodore baina arreta mugikorrari konektatua dagoen eta belarrian duen pinganilloan du aurrean topatzen dituen guztiek bezalaxe. Teknologia berri eta sare sozialen kritika horretatik abiatzen da beraz baina giza izaera, behar zein desioez hausnarketa sakon bat egiten amaitzen du.
Twombly jauna orain urte bete banandu zen eta oraindik ez dio bueltarik eman. Lur jota dago eta ezinezkoa egiten zaio bere bizitzan aurrera egitea. Testuinguru horretan, sistema operatibo berri bat erosten du eta hor sartzen da Scarlett Johansson. Sistema iraultzaile honek inteligentzia artifiziala du eta ikasi egiten du bezeroaren beharrei egokitzen den oinarri batetik. Esan beharrik ez dago gizon eta makinaren arteko harremana dela Her honen ardatz nagusia eta nola ez, maitasun istorio bat sortzen dela bien artean.
Ez dut argumentua zanpatu nahi eta ez dizuet gehiago kontatuko bere inguruan baina aurreratzen dizuet harreman horretatik eratorritako egoerek guztiok barnean ditugun zalantza, beldur eta ametsak azaleratzen dituela (gaur egungo gizartearen berekoitasuna, amodio idealen tranpa, oroitzapenen kartzela…). Tekla egokia sakatzen du Spike Jonzek eta guztiok Theodoreren azalean jartzea lortzen du irribarre bat baino gehiago lapurtuko dizun filma honetan.
I’m Still Here ikusi ondoren Joaquin Phoenixen buruak bere lekuan jarraitzen ote zuen zalantzak zituen edonor (ni barne) bere akatsaz konturatuko da. Aktore sanjuandarra (Puerto Ricoco San juan, ez Pasaiakoa) oso handi ageri da bere lanik hoberenetakoa izan daitekeen honetan. Samantha (Scarlett Johansson) ahotsa besterik ez da eta horrek Joaquinen pantaila aurreko minutuak ikaragarri biderkatzen ditu filma arrunt batekin alderatuz (onartu beharrean nahiz Samen bikoizketa izan dela kale egiten duela iruditu zaidan gauza bakarra. Jatorrizko bertsioa ikusi beharko dut filmaz erabat gozatzeko). Pisu handia du Phoenixek filma osoan zehar baina izugarri ondo darama bizkarrean. Ez da plano-kontra planorik eta elkarrizketa gehienetan bakarrik ageri da. Ikuslea bere biboteaz aspertzeko arriskua ordea, oso ongi saihesten du Jonzek eta irudi iradokitzaileekin janzten ditu hainbat pasarte. Horrek guztiak, erritmo pausatu bat eskaintzen dio filmari eta zu ere erritmo horretan sartzen zara bihotz taupadak Arcade Fireren soinu bandaren pare jarri arte.
Where The Wild Things Are bikainean kantu nagusia Arcade Firek eta Soinu Banda Karen Ok egin bazuen, rolak aldatu ditu oraingo honetan Spike Jonzek eta Karen Ok (Yeah Yeah Yeahs) kantu nagusia egin duen bitartean (ederra benetan) Montrealekoek soinu banda osoa gorpuzteko aukera izan dute. Nik dakidala, halako zerbait egiten duten lehen aldia da eta emaitza, txapela kentzeko modukoa da.
Ez nuke nahi kritikatxo hau amaitu jantzigintzaren alorra aipatu gabe normalean, ihes egiten didan kontu bat bada ere, oraingo honetan nire arreta eta nirekin zeudenena eskuratu baitu. Gertuko etorkizun hori osatu eta barneratzen laguntzen digu beraz, bere funtzioa ongi betetzen duelakoan naiz baina ezin izan nuen saihestu, filma osoan zehar, praka madarikatu horiek bere lekuan jartzeko pentsatzen aritzea. Zuk ere pentsatuko duzu ziur, ikustera joaten bazara behintzat. Nik, zalantzarik gabe gomendatzen dizut.
Euskal Herrian molatzen duten 10 gauza
Joder! Begira ze izenburu absolutista eta begira zein lasai geratu naizen! Kontua da, The Indezents berria martxan jarri nuenetik ez dudala oraindik meme edo rankingik egin eta barruan lo dudan eta noizean behin kontzientzia astintzen didan sentsazionalistak haize apur bat behar duela. Gauzak horrela, eta gehiegi luzatu gabe, hemen duzue zerrenda subjektibo zein sudurpuntatikateratzenzaidalako hau
Zerrenda honek ez du orden zehatzik. Ordena ausa hutsez ezarria izan da:
Molatzen dute eta ez dut ezezkorik onartuko. Musikaren industria kale kantoietan lastima eman nahian dabilenean, aro berri bat asimilatu, “bera hasi da” esateari utzi eta tren berriei heltzeko gai izan ez diren garai hauetan, mundu mailan kontuan hartu beharreko proiektua izan beharko lirateke. Txikitik handira, pixkanaka eta egiten dutenean sineste hutsak ematen duen indarrarekin. Bide berri bat jorratuko dute eta ez dute horregatik plantarik egingo. Kooperatibismoa musikaren mundura eraman dute baina ez dituzte SGAEren konferentzi batera gonbidatuko beraiek zertan eta nola ari diren azaltzeko. Askotan iraultza etxe ondoan dugu eta ez gara konturatzen.
Rural Postmodern Festival! Egia esan, ez dakit zer demontre esan nahi duen ere baina finak dira eta gure herrian sekula amestu ere egingo ez genituen taldeak ikusteko aukera eskaintzen digute urtero. Musikarekin nahikoa ez eta skate eta saskibaloi txapelketak zein argazki rallya antolatzen dituzte beste gauza batzuen artean. Hori guztia gainera, debalde eta euskaraz. Nork eskaintzen du gehiago?
Iraultza hemen da eta hauek ez dira baimen edo barkamena eskatzen hasiko. Katihotsak dinamita da eta dinamita lehertu egiten da. Oso normaltzat izan dugu beti hiru tximaluzek instrumentu batzuk hartu eta hauek astintzen bi aste pasa ondoren disko bat argitaratzea. Ez dute putaidearik baina egiten dutena gustatu eta beraien kontzertuetara joaten gara egunero urriagoak diren gure tximak dantzatzera. Ondo ezta? Ba Katihotxak artaburu horiek berberak dira baina musika egin beharrean zinea egiten dute, euskaraz eta irudimen zorrotz baten laguntzaz. Ah! Eta mudua konkistatzeko plan bat dute, azti.
Maitasun ikaragarriz eginiko lanak, edizio bikainekoak, gustu handiz eta musika ederrez bilduak. Inork ezagutzen ez zituenean hoberenak ziren. Hortik gutxira, batzuetan ondo ereindako jasotzen delako gehienbat, guztiok ezagutu genituen eta dagoeneko, ez zuten hainbeste molatzen. Zer egingo diogu ba? Hipster euskaldunak gainontzekoak bezain inozoak gara. Ez dakit hori izan zen arrazoia aleen produkzioa eteteko, ez dut uste baina faltan botatzen ditut eta egunen batean ale gehiagoz gozatzeko aukera izatea espero dut.
Iparraldeko altxorra. Txikia, mimo handiz egina, eskuekin ia-ia. Saran jaialdi eder honetaz gozatzen izan denak badaki zertaz ari naizen. Hollywoodeko kartela kakaren pare uzten duten hizki zuri horiek ikusi bezain pronto maitemintzen zara U S O P O P ez eta badakizu, zure barrenean, ez dela bertaratuko zaren azken aldia izango. Usopopek kolore ezberdina du, argi ezberdin bat eta zu ere aldatu egiten zaitu. Usopop zerua da baina badu zerbait zerua bera baino hobea egiten duena, hilik egon gabe ere, sartzen uzte dizute.
Ez nuen pertsona fisikorik zerrenda honetan sartzeko asmorik baina Joseba ez da pertsona fisiko bat. Joseba etereoa da, airean dago, musikan, hemen eta han. Josebak pitzadura larri bat du baina pitzadura hori gehiagok izango bagenu lurra leku hobeago bat izango litzateke. Joseba gainera eredu bat da. Eredu da pertsona ona delako alde batetik, urrunetik ikusten zaio aurpegi irribarretsu horretan (ez dago ezagutu beharrik ere), eta eredu da baita ere self made man bat delako. Urteak zeramatzan nahi zuena egiten, diskoak argitaratzen, musikariekin lankidetzak burutzen baina munduak ez zuen ezagutzen. Horregatik da eredu Joseba, urte askoren ostean, lana, lana eta lana egin ostea, ondo ereindakoa jaso egiten dela frogatzen duelako. Hor abantaila bat du ordea beratarrak, barnean duen talentua ez dago edozeinen eskura eta horrek ere laguntzen du…
Puto amoak dira. Lau lagun, amets bat dutenak. “Zinea egin behar dugu” esan zioten elkarri arratsalde batean eta orrezkero, ez dakit zenbat pelikula zein laburmetraia egin eta ez dakit zenbat sari jaso dituzte. Beraien ekoiztetxe ereduak ez omen zuen etorkizunik, ezinezkoa omen zen modu horretara, lagun artean eta norberak egindakoarekin gustura sentitze hutsagatik, zinea ogibide bilakatzea. Ba urte batzuk pasa dira eta barkatu, baina lanean jarraitzen dute eta sekula baino emankorrago. Betiko gauzak kontatzen dituzte baina beraien ahotsetik, beraien erraietatik eta beraien hizkuntzan. Askotan, ez zaio buruari buelta gehiegi eman behar tekla egokia topatzeko.
“Zein demontre dira etxe ondoko pabelloi abandonatu puta hori etxe okupa batean bilakatu duten hippy zikin horiek?”. Ziur nago San Esteban auzoko bizilagunen batek hitz hauek berberak ahoskatu zituela Tolosako Gko galerian jaio eta Box.A izaten amaitu duen proiektu honetako artistak (hitzaren zentzurik literalenean) bere etxe atzean agertu zirenean. Ziur nago baita ere, gaur egun ez lukeela berdina esango inondik inora eta jainkoari eskerrak ematen dizkiola bere auzoan agertu ziren egunagatik. Artea kalean ulertzen dute, guztion eskura eta hori da beraien helburu nagusia, zuk ere, artista gazteak egiten ari direna ezagutzea. Ah, abisu bat, hauek ere mundua konkistatu nahi dute. Ostiral iluntze tonto batean Katihotsakekoekin elkarte gastronomiko batean elkar ez topatzea bakarrik espero dut. Gureak egingo luke.
Onartzen dut, ez dut kirolik egiten eta egin beharko nuke. Hala ere, kirolaren esentzia galtzen ari garelakoan naiz. Kirola talde lana da, guztiok aukerak izatea da, lehia da, norbere burua hobetzea. Kirola taldearen indarra da, identitatea, norbanakoa eta kolektiboa. Kirolari profesionalen ardura nagusia azken zapatilak eramatea edo zelaira orrazkera in batekin ateratzea den garai hauetan, Rugbya da irtenbidea. Guretzat indibidualki eta baita nazio moduan ere. Rugbyan haur guztiek dute lekua eta ez dira beti berberak baztertuta geratzen kapitainak taldekideak aukeratzen hasten direnean. Taldekide azkarrak behar ditu hegaletan aritzeko, indartsuak kontentzio lanetan ibiltzeko, trebeak baloia mugitzeko eta potoloak bultza egiteko. Guztiok dugu leku bat Rugbyan eta Euskal Herriak ere munduan leku bat izango luke Rugbyari esker. Ingelesek asmatu zuten bai baina Rugbya, oso euskalduna da begiratzen duzun lekutik begiratzen duzula. Ez ahaztu hirugarren denboraz…
Norbaitek disko bat aukeratzen du eta hitz batzuk idazten ditu beretzat hain garrantzitsua izan den lan horren inguruan. Ondoren, hitz horiek irakurriz disko hori entzuten dugu guztion artean inguruan kafea eta gailetak zerbitzatzen dituzten bitartean. Askotan, genialitateak ez du zergaitik konplexua izan beharrik eta jende honek argi eta garbi utzi du berriz ere. Festa eder hauek antolatzeaz gain, liburuak argitaratzen ere hasi dira eta beldur naiz, hauek ere, ez ote duten mundua konkistatu nahi… Animo!
Ba hauxe izan duzue nire zerrenda baina hala ere, irekita nago proposamenak entzuteko halako gutiziaren bat gehiago ezagutzea beti baita eskertzekoa. Zuen txanda da orain. Ideiarik?
- 1
- 2
- Hurrengoa →
The Indezents 
