Usurbeko kritikak: The Grand Budapest Hotel

Posted on 2015/02/05

THE GRAND BUDAPEST HOTEL

Zuzendaria: Wes Anderson
Gidoigilea: Wes Anderson
Aktoreak: Ralph Fiennes, F. murray Abraham, Tony Revolori, Mathieu Amalric, Adrien Brody, Willem Dafoe, Jeff Goldblum, Edward Norton, Harvey Keitel, Jude Law, Bill Murray, Saoirse Ronan, Jason Schwartzman, Lea Seydoux, Tilda Swinton, Tom Wilkinson, Owen Wilson.
Musika: Alexandre Desplat
Argazkia: Robert D. Yeoman
Herrialdea: AEB
Iraupena: 99 minutu

Ez naiz orain hasiko Wes Adersonen lana zenbat gustatzen zaidan kontatzen. Edo… Zer demontre? Bai! Hemen sartzeak ni aguantatzea dakar berekin modu saihestezinean eta badakizue . Bideoklub magiko hartan ezagutu nuen bizitza aldatu zidaten gainontzeko filma ako bezala (post hori gehiegi atzeratzen ari da…). Royal Tenenbaums handia izan zen nire eskuetan erori zen Andersonen lehen lana eta ez dakit zorte ona edo txarra izan zen. Pelikula ikaragarria iruditu zitzaidan eta ikaragarri gozatu nuen Wesek istorioak kontatzeko duen modu bereziarekin. Ikaragarri maitagarri egiten zaizkit sentimendurik ez dutela dirudien baina muturreraino eramaten dituzten pertsonaia horiek. Ikaragarri maite ditut guztia esaten duten isiltasun amaiezin horiek, ikaragarri baita ere istorioaren erraietaraino sartzen zaituzten off ahotsak eta ikaragarri maite dut nola ez, egiten duen guztian presente dagoen estetika eta simetria.

Royal Tenenbaums maisulan bat da eta eta horregatik aipatzen nuen lehen zorte ona edo txarra izan ote nuen lehena berau ikustean. Bere filmografia osoa ikusi dut Bottle Rocket opera prima eta Fantastic Mr. Fox aniamzio munduan lehen saiakera izan zena izan ezik eta guztiak gustuko baditut ere, ez daude inolaz ere maila berdinean. Rushmore eta Moonrise Kingdom, lan bikainak dira. Hoberenak nire ustez Tenenbaum familiaren ostean eta atzetik gertu datoz The Life Acuatic With Steve Zissou eta The Darjeeling Limited. Eta non sartuko nuke gaur Usurbeko Kritika hau idaztera ekarri nauen The Grand Budapest Hotel hau? Ba pena pixka bat ematen badit ere, bi hauen atzetik nahiz eta gainontzeko guztiak bezala oso gustura ikusi nuen.

The Grand Budapest Hotel Wes Anaderson da zalantzarik gabe. Bere estetika mantentzen du, errealismo magiko ikutu berezi hori, baita pertsonaia arraro zein maitagarriak ere. Nola ez, pertsonaia horiei bizia ematen, Andersonen pelikula guztietan ageri diren aktore fetitxeak ageri zaizkigu: Bill Murray, Jason Schwartzman, Owen Wilson, Edward Norton, Adrien Brody eta baita ziur hemendik aurrera bere ekoizpenetan ikusi ahal izango ditugun beste hainbeste (Anjelica Huston eta Gene Hackman bota nituen faltan). Egia esan, filmerako biltzea lortu duen aktore zerrenda txalotu beharreko modukoa da. Nahiz eta oso ohikoa den Andersonen lanetan aktore ezagun mordoa ikustea, oraingo honetan muga guztiak gainditu ditu. Pelikula koarala da eta istoria nahasi baten bidez irauten duen denbora entretenituta igarotzea ahalbideratzen du. Atmosfera musikak osatzen du betiko moduan (kantu eder asko ezagutu ditut Wes Andersonen pelikulei esker) baina oraingo honetan, Wes Andersonen aurkakoen (izan badira eta ez dira gutxi) argudio nagusiarekin bat egin beharrean naiz nahiz eta min asko ematen didan blasfemo hauei arrazoia ematea behin bada ere.

Behin baina gehiagotan irakurri dut Wes Anderson zuzentzen ume bat marrazki bat egiten bezalakoa dela. Hau da, gogo askorekin hasten da baina azkenerako aspertu eta hala nola amaitzen ditu lanak. Kritiko hauen hitzetan, ikaragarrizko lana hartzen du istorioa kokatzen eta pertsonaiak aurkezten. Detaile guztiekin egiten du eta errealizazio eder batekin janzten du gainera. Ikuslea istorioan erabat sartzea lortzen du eta konturatzerako bertan zaudela senti arazten dizu. Hala ere, kokapen zein aurkezpen horren ostean, aspertu egiten omen da eta ez dio batere garrantziarik ematen korapiloaren askatzeari. Bikain hasten da baina garapen eta amaierak erdipurdikoak dira. Ez naiz sekula ados egon teoria horrekin nahiz eta askotan zergatik esaten duten ulertzen dudan azken finean, garapen eta amaierek beti asetu nautelako.

Hala ere, The Grand Budapest Hotel honetan sentsazio hori izan dut. Istorioaren zutabe eta pareta guztiak sendotasunez altxatzen ditu ikuslea istorio surrealista horretan erabat sartu arte, errealitate zoro horretan guztiak zentzua izango balu moduan. Filma aurrera doan eran ordea, istorioa besterik gabe aurrera doa eta aurreko lan guztiak merezi ez duen moduan amaitzen du. Errazegia da amaiera eta gehiago merezi zuenaren sentsazioarekin uzten zaitu.

Oscarreratara izendatua dago pelikula zein zuzendari onenaren moduan eta nahiz eta filma bere lanik hoberena ez izan, benetan gustatuko litzaidake sari nagusietako bat berak eramatea. Garbi daukat lan honengatik ez duela merezi baina sari hauetan, ibilbide osoak ere saritzen dira askotan eta Andersonek, aspaldi merezi izan zuen kategoria honetako aitortza bat.

Ez nuke aipatu gabe utzi nahi 4:3 eta 16:9aren artean filma osoan zehar egiten duen jokoa iragana eta orainaldia ezberdintzeko Andersonen errealizaio motarentzat muga bat suposatuko zuela pentsa zitekeen hori, bere alde jartzen duelako. Ez dut sekula halakorik ikusi eta polita da nahiz eta zalantzarik gabe, esperimentu moduan geratzea espero dudan 16:9ak beste dimentsio bat duelako. Aldi berean, eskertzen diot bi ordu eta erdiko filmak egitearen moda madarikatu horretan ez erori izana. Mila esker bihotzez Wes.

Laburbilduz, Wes Andersonen zinea ezagutzen ez baduzu, ikusteko lehen filma egokia izan daitekeela gustatuko zaizulako eta gehienbat, gainontzekoak ikustean espektatiba handiegiak sortuko ez dituelako. Hori bai, besteak ikustean zerua ikutuko duzu. Eta zer esan Wesi The Grand Budapest Hotel hau ikusi ostean? Ba ondo ari dela baina gehiago saiatuko balitz, emaitza hobeak lortuko lituzkeela. Egoki aurrera egiten du.